بیش از پانزده سال است که قراردادهای بیع متقابل معروف به بایبک (Buy Back) بهعنوان یک تأسیس حقوقی جدید در قلمرو تجارت نفت و گاز کشورمان، ایفای نقش میکند. از تاریخ ورود این قراردادها به صحنه عملی، این تأسیس حقوقی جدید، همواره با هالهای از ابهامات مواجه بوده است. همین امر موجب گردیده تا این تأسیس یا نهاد حقوقی جدید، چه در عرصههای عمومی و چه در قلمرو مؤسسات علمی پژوهشی، مورد توجه و نقد و بررسی شایسته قرار نگیرد. این مقاله در تلاش است تا نارساییهای قراردادهای بیع متقابل را در ایران به اثبات رسانده و ضرورت بهینهسازی آنها را نشان دهد.