تفکیک مسئولیت کیفری ناشی از فعل غیر با عناوین مجرمانه مشابه

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.

2 استاد دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.

چکیده

علی‌رغم تصریح قانونگذار به اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری در ماده 141 قانون مجازات اسلامی، مقنن مسئولیت کیفری ناشی از رفتار دیگری را در یک ماده پرابهام و پرچالش که مسبوق به سابقه نبوده، موردپذیرش قرار داده است. مسئولیت کیفری ناشی از فعل غیر که حتی در برخی از نظام‌های حقوقی به‌عنوان یک اصل در جرایم علیه رفاه موردپذیرش قرار گرفته، در حقوق کیفری ما به‌طور صریح به‌عنوان یک استثناء موردپذیرش قرار گرفته است. یکی از چالش‌های پیش‌ِرو درخصوص ماده 142 آن است که شخص مسئول ناشی از رفتار دیگری در حقوق کیفری ما چه عنوانی دارد؟ آیا می‌توان شخص مسئول را بر اساس یکی از عناوین مداخله‌کنندگان در جرم اعم از مباشر، معاون و شریک توجیه کرد؟ اساساً ما معتقدیم که شخص مسئول ناشی از رفتار دیگری در حقوق کیفری ایران دارای وجه افتراق با معاون، شریک، فاعل معنوی و همچنین تسبیب در جرم است و نمی‌توان مسئولیت این اشخاص را تحت یکی از عناوین یادشده توجیه کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Separation of Criminal Liability Arising from a Verb Other than Similar Criminal Offenses

نویسندگان [English]

  • mohammad sadegh farajpoor 1
  • kiomars kalantari 2
1 M.A. in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Sciences, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran.
2 Professor of Faculty of Law and Political Sciences, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran.
چکیده [English]

Despite the legislator's stipulation of the principle of the personal nature of criminal liability in Article 141 of the Islamic Penal Code, the authorities have accepted criminal responsibility for other behavior in a highly ambiguous and challenging matter, which has not been preceded by a record. Criminal liability arising from a non-verb that is even accepted in some legal systems as a principle in crimes against welfare is explicitly accepted as an exception in our criminal law. One of the challenges ahead With regard to article 142, is the title of the person responsible for the other conduct in our criminal law? Can a responsible person be judged according to one of the categories of interveners in the crime, such as the steward, the deputy and the partner? Basically we believe that the person responsible for the other conduct in Iran's criminal law has the means to differentiate with the deputy, partner, spiritual subject, as well as causation is a crime, and we cannot justify the responsibility of these individuals under one of these titles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal Responsibility
  • Responsibility for another Action
  • Deputy in Crime
  • in Crime Partner
  • Spiritual Subject

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آقایی جنت‌مکان، حسین. حقوق کیفری عمومی. تهران: انتشارات جنگل، 1394.
اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی. جلد اول. ویرایش دوم. تهران: نشر میزان، 1392.
اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی. جلد دوم. ویرایش دوم. تهران: نشر میزان، 1393.
الهام، غلامحسین و محسن برهانی. درآمدی بر حقوق جزای عمومی. جلد اول. ویرایش اول. تهران: نشر میزان، 1395.
باهری، محمد. نگرشی بر حقوق جزای عمومی. تهران: انتشارات مجد، 1394.
پاد، ابراهیم. حقوق کیفری اختصاصی. جلد اول. تهران: انتشارات تهران، 1357.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات گنج دانش، 1372.
رنجبر، حسین. مسئولیت کیفری نیابتی. تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1393.
زراعت، عباس. حقوق جزای عمومی 1 و 2. تهران: انتشارات جنگل، 1394.
زنجانی، عمید. قواعد فقه. تهران: انتشارات سمت، 1386.
ساکی، محمدرضا. حقوق جزای عمومی (مسئولیت کیفری). تهران: انتشارات جنگل، 1393.
سبزواری‌نژاد، حجت. حقوق جزای عمومی. ویرایش اول. تهران: انتشارات جنگل، 1394.
شامبیاتی، هوشنگ. حقوق جزای عمومی. تهران: انتشارات مجد، 1392.
شمس ناتری، محمدابراهیم، حمیدرضا کلانتری، ابراهیم زارع و زینب ریاضت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. ویرایش دوم. تهران: نشر میزان، 1395.
صانعی، پرویز. حقوق جزای عمومی. جلد دوم. تهران: انتشارات گنج دانش، 1372.
عبدالهی، اسماعیل. مسئولیت کیفری بدون تقصیر در نظام حقوقی ایران و انگلستان. ویرایش اول. تهران: انتشارات خرسندی، 1393.
علی‌آبادی، عبدالحسین. حقوق جنایی. جلد اول. تهران: انتشارات فردوسی، 1373.
قدسی، سیّد ابراهیم. جنایت علیه جسم انسان در حقوق کیفری ایران. تهران: انتشارات گام حق، 1394.
گلدوزیان، ایرج. حقوق جزای عمومی ایران. ویرایش پنجم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1395.
محسنی، مرتضی. دوره حقوق جزای عمومی. جلد سوم. تهران: انتشارات گنج دانش، 1376.
محمدی، حمید. مسئولیت کیفری ناشی از فعل غیر در حقوق ایران و مصر. تهران: انتشارات گنج دانش، 1395.
میرمحمدصادقی، حسین. جرایم علیه اشخاص. ویرایش دوم. تهران: نشر میزان، 1393.
نوربها، رضا و عباس شیری. زمینه حقوق جزای عمومی. ویرایش اول. تهران: نشر میزان، 1396.
ب) منابع عربی
علامه حلی. ارشاد الاذهان ـ سلسله الینابیع الفقهیه. جلد 36. قم: مؤسسه الفقه الشیعه، 1410.
محقق حلی. المختصرالمنافع ـ سلسله الینابیع الفقهیه. جلد 39. قم: مؤسسه الفقه الشیعه، 1410.
موسوی خمینی، روح‌الله. تحریرالوسیله. جلد دوم. قم: انتشارات مکتب العلمیه الاسلامیه، بی‫تا.