نگرشی بر آزادی احزاب سیاسی و محدودیت‫های موجه بر آن از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی بر اسناد بین‌المللی حقوق بشر و قوانین اساسی برخی کشورها ‬‬‬‬‬‬

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت‌علمی گروه حقوق دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 دانشجوی دکترای حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

آزادی تشکیل و فعالیت احزاب سیاسی در اسناد بین‌المللی حقوق بشر و اکثر قوانین اساسی کشورهای جهان یک حق پذیرفته‌شده و تضمین‌شده برای همه شهروندان به‌شمار می‌آید. قانون اساسی ایران نیز این حق را برای همه شهروندان به رسمیت شناخته اما با ملاک قرار دادن اصول 9 و 26، تکالیفی را بر این نهادها بار می‌نهد. لذا باتوجه‌به این اصول می‌توان گفت استقلال، آزادی، وحدت ملّی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی به‌عنوان محدودیت نسبت به تشکیل و فعالیت احزاب سیاسی، از نظر قانون اساسی موجه شناخته شده‫اند و می‌توان آنها را با نگاهی بر اسناد بین‌المللی و مسائلی چون نظم عمومی، حقوق، آزادی‌های دیگران و ... که در این اسناد به‌عنوان محدودیت به رسمیت شناخته شده‫اند، قابل‌توجیه دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Overview on the Freedom of Political Parties and Justified Restrictions thereof, in the Light of the Constitution of Iran with a Look at International Human Rights Instruments and Some Countries Constitutions

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mazhari 1
  • Morteza Ghasemabadi 2
1 Assistant Professor and Faculty Member of Department of Law, Faculty of Law and Social Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran.
2 Ph.D. Student, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Freedom of association and political party activities in international human rights documents and constitutions of most countries is a right that guaranteed to all citizens. Iran's constitution recognized this right to all citizens but with the criterion of Articles 9 and 26, puts obligations on them. Thus, according to these principles can be said, the independence, freedom, national unity, Islamic standards and the Islamic Republic Foundation, as restrictions on the formation and activities of political parties, have been justified in terms of constitution and they can be looking at international documents that have been recognized as limitations justified such as public order, the rights and freedoms of others, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Party
  • Group Liberties
  • Freedom of Political Parties
  • International Instruments
  • Iran's Constitution

مراجع

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آقایی طوق، مسلم و سیّد محمدمهدی غمامی. «تحوّل حقوق و آزادی‌های شهروندی در مصر مبتنی‌بر قانون اساسی 2012 میلادی». فصلنامه بررسی‌های حقوق عمومی 1 (1391): 22-1.
اعلامیه جهانی حقوق بشر و شهروند مصوب اوت 1789 م.
بخشی، علی. «احزاب ازنظر امام خمینی (ره)». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1387.
راوندی، مرتضی. تفسیر قانون اساسی ایران. چاپ دوم. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1375.
صفوی مبرهن، حمید. «حدود آزادی بیان در رسانه‌ها». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1380.
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. جلد اول. چاپ اول. تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس، 1364.
عالم، عبدالرحمن. بنیادهای علم سیاست. چاپ هفدهم. تهران: نشر نی، 1386.
قاضی، ابوالفضل. حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. چاپ یازدهم. تهران: نشر میزان، 1383.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1358 و بازنگری مصوب 1368 هجری شمسی.
قانون اساسی جمهوری ایتالیا. تهران: انتشارات نهاد ریاست جمهوری، متن فرانسه با ترجمه فارسی، 1375.
قانون اساسی جمهوری پنجم فرانسه. تهران: انتشارات نهاد ریاست جمهوری، متن فرانسه با ترجمه فارسی، 1375.
قانون اساسی جمهوری تاجیکستان. تهران: انتشارات نهاد ریاست جمهوری، 1381.
قانون اساسی جمهوری فدرال آلمان. تهران: انتشارات نهاد ریاست جمهوری، 1378.
قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته‌شده مصوب 7 شهریور 1360.
کنوانسیون اروپایی حقوق بشر مصوب 4 نوامبر 1950 م.
کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر و شهروند مصوب 22 نوامبر 1969 م.
گرجی، علی‌اکبر. مبانی حقوق عمومی. تهران: انتشارات جنگل، 1388.
مدنی، جلال‌الدین. کلّیات حقوق اساسی. چاپ بیستم. تهران: انتشارات پایدار، 1387.
مرعشی، سیّد محمدحسن. دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام. تهران: نشر میزان، 1373.
مظهری، محمد، مرتضی قاسم‌آبادی و فرزاد جنگجوی، مترجم. قانون اساسی جمهوری عربی مصر مصوب 14 و 15 ژانویه 2014 به انضمام متن عربی. تبریز: انتشارات آیین، 1393.
منشور آفریقایی حقوق بشر و ملت‌ها 1981م.
نقیب‫زاده، احمد و غلامعلی سلیمانی. «نوسازی سیاسی و شکل‌گیری احزاب در جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی 17 (1388): 196-173.
نوذری، حسینعلی. احزاب سیاسی و نظام‌های حزبی. چاپ اول. تهران: نشر گسترده، 1381.
هاشمی، سیّد محمد. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ حاکمیت و نهادهای سیاسی. جلد دوم. چاپ چهاردهم. تهران: میزان، 1384.
هاشمی، سیّد محمد. حقوق بشر و آزادی‌های اساسی. چاپ اول. تهران: نشر میزان، 1384.
هریسی‌نژاد، کمال‌الدین. حقوق اساسی تطبیقی. چاپ اول. تبریز: انتشارات آیدین، 1389.
یزدی، محمد. شرح و تفسیر قانون اساسی. تهران: انتشارات نور، 1368.
ب) منابع انگلیسی
Apter, David.Politics of Modernization. USA: University of Chicago press, 1965.
Epstein, L.D. Political Parties in Western Democracies. New York: Routledge, 1967.
Sartory, Giovanni. European Political Parties: The Case of Polarized Pluralism. Princeton:Princeton University Press, 1976.
Schat, Schneider. Party Government. New York: Holt Rinehart and Winston, 1942.
پژوهشهای حقوقی
دوره 19، شماره 41
خرداد 1399
صفحه 261-282

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار