بازکاوی عنصر روانی در جرایم با مسئولیت مطلق با تأکید بر جرایم علیه محیط‌زیست‬‬‬

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق، گرایش حقوق جزا و جرم‌شناسی، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

2 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران .

چکیده

یکی از مسائل بسیار مهم در حقوق کیفری، بحث راجع به عنصر روانی مرتکب عمل مجرمانه است. مقرراتی که در باب جرایم با مسئولیت مطلق در چند دهۀ اخیر وضع شده است، لزوم وجود عنصر روانی را تحت‌الشعاع عنصر مادی قرار داده است. در این مقاله به بررسی تطبیقی قوانین وضع‌شده در حوزۀ جرایم با مسئولیت مطلق و همچنین نظرات حقوق‌دانان دراین‌زمینه و نیز بررسی جرایم علیه محیط‌زیست و نوع مسئولیت مرتکب پرداخته شده است؛ بنابراین، می‌توان این سؤال را مطرح کرد که آیا جرایم با مسئولیت مطلق نیز دارای عنصر روانی هستند و فقط نیاز به اثبات ندارند یا اینکه این‌گونه جرایم اصولاً با سایر جرایم در بحث از عنصر روانی متفاوتند و فاقد عنصر روانی برای مسئولیت مرتکب‌اند و تنها با وجود عنصر قانونی و مادی ارتکاب می‌یابند؟ از طرفی جرایم محیط‌زیست نیز شامل این قاعده می‌گردد یا خیر و همچنین مسئولیت مرتکب در این‌گونه جرایم بر چه اساسی است؟ نتیجه نشان می‌دهد که جرایم با مسئولیت مطلق نیز دارای عنصر روانی هستند و فقط نیاز به اثبات ندارند؛ بنابراین، این جرایم نیز همچون دیگر جرایم از سه عنصر قانونی، مادی و روانی برخوردار می‌باشند. از طرفی جرایم محیط‌زیستی نیز به‌صورت عمدی و در برخی موارد، به شکل غیرعمدی ارتکاب می‌یابند که باتوجه‌به اهمیت این حوزه، باید برای مرتکب مسئولیت مطلق در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Psychological Element Review in Crimes with Absolute Responsibility, with an Emphasis on Crimes against the Environment

نویسندگان [English]

  • Reza Ahadi 1
  • Mohammad Bagher Rastegar Mahjanabadi 1
  • Hasan Toghranegar 2
1 M.A. in Law, Criminal Justice and Criminology, Law Department, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
2 Assistant Professor of Department of Law, Faculty of Humanities, Zanjan University, Zanjan, Iran.
چکیده [English]

One of the most important issues in the criminal law is the psychological element of committing a criminal act. Because, in order to be responsible for knowing and attributing the act to the perpetrator, he must act and, in some cases, also have the consequences. In the meantime, the psychological element is very important. The provisions on absolute crimes committed in recent decades have put the psychological element under the overshadowing of the physical element. In this paper, the comparative analysis of the laws in the field of crimes with absolute responsibility, as well as the opinions of lawyers in this area, as well as the investigation of crimes against the environment and the type of responsibility committed by the perpetrator are discussed. Therefore, one can ask whether absolute crimes have a psychological element and they do not need to be proven, or that such crimes are fundamentally different from the other crimes in the discussion of the psychological element and lack the psychological element of responsibility for the offender. And they only commit a legal and physical element? On the other hand, is environmental crime also included in this rule, and what is the basis for the commission of such crimes? The result shows that crimes with absolute responsibility are also psychological and do not need to be proven. Therefore, these crimes, like other crimes, have three elements of law, physical and psychology. On the other hand, environmental offenses are deliberately and in some cases unintentionally committed, which, given the importance of this area, should be considered for committing absolute responsibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Absolute Responsibility
  • Psychological Element
  • Physical Element
  • Attribution Capability
  • Strict Liability Offence
  • The Environment

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آشوری، محمد. آیین دادرسی کیفری. جلد اول. چاپ پانزدهم. تهران: نشر سمت، 1388.
اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی. جلد اول. چاپ بیست و یکم. تهران: نشر میزان، 1388.
اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی. جلد اول. چاپ سی و چهارم. تهران: نشر میزان، 1393.
اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی. جلد دوم. چاپ سی و دوم. تهران: نشر میزان، 1393.
استفانی، گاستون، ژرژ لواسور و برنار بولوک. حقوق جزای عمومی (جرم و مجرم). جلد اول. ترجمة حسن دادبان. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، 1383.
بوهلاندر، مایکل. مبانی حقوق کیفری آلمان. چاپ اول. ترجمة اصلی عباسی. تهران: انتشارات مجد، 1390.
پرادل، ژان. «اصول اساسی فرایند کیفری در فرانسه». ترجمة جواد تقی­زاده. فصلنامه حقوق اساسی 8 (1386): 359-353.
تقی­زاده انصاری، مصطفی. حقوق بین­الملل محیط‌زیست. چاپ اول. تهران: انتشارات خرسندی. 1393.
جانی­پور، مجتبی و مراد عباسی. «بررسی مسئولیت مطلق از منظر حقوق کیفری و فقه امامیه با تأکید بر مسئولیت پزشک». مجله فقه و حقوق اسلامی 6 (1392): 53-23.
جوزی، علی، جاوید جعفرپور و فرشاد شعاریان. حقوق محیط‌زیست. چاپ اول. تهران: نشر علم کشاورزی ایران، 1389.
چایلدز، پنی. گزیدة رویه قضایی انگلستان در امور کیفری. چاپ اول. ترجمة آوا واحدی نوایی. تهران: نشر میزان، 1388.
رحمدل، منصور. بار اثبات در امور کیفری. چاپ اول. تهران: نشر سمت، 1387.
رمضانی قوام­آبادی، محمدحسین. «پیشگیری و سرکوب جرایم زیست‌محیطی در پرتو اقدامات سازمان‌های غیردولتی در نظام حقوقی ایران». مجله حقوقی دادگستری 75 (1390): 225-199.
سماواتی پیروز، امیر. «تأملی بر جرایم با مسئولیت مطلق در حقوق انگلستان». مجله اصلاح و تربیت 55 (1385): 31-28.
شیلتون، دینا و الکساندر کیس. کتابچه قضایی حقوق محیط‌زیست. چاپ اول. ترجمة محسن عبدالهی. تهران: انتشارات خرسندی، 1389.
صانعی، پرویز. حقوق جزای عمومی. جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه ملّی ایران، 1351.
صعیدی، یاسین. «نگاهی کوتاه به مسئولیت کیفری مطلق در حقوق کیفری انگلستان». مجله حقوق: گواه 13 (1387): 130-129.
عبداللهی، اسماعیل. مسئولیت کیفری بدون تقصیر در نظام­های حقوقی ایران و انگلستان. چاپ سوم. تهران: انتشارات خرسندی، 1393.
عوده، عبدالقادر. بررسی تطبیقی حقوق جزای اسلام و قوانین عرفی (مجازات‌ها و اقسام آن). جلد دوم. چاپ اول. ترجمة حسن فرهودی­نیا. تهران: نشر یادآوران، 1390.
غلامی، حسین. «سیاست کیفری سخت­گیرانه». فصلنامه دانش انتظامی 4 (1384): 121-95.
عباسی، اصلی، مترجم. قانون مجازات آلمان. چاپ اول. تهران: انتشارات مجد، 1389.
فیض، علیرضا. تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام. چاپ دوم. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1369.
قاسمی، ناصر. حقوق کیفری محیط‌زیست. چاپ دوم. تهران: انتشارات جمال الحق، 1384.
قبله­ای، خلیل و حیدر فرهمندفر. «بررسی مسئولیت مطلق در حقوق کیفری». مجله دیدگاه‌های حقوق قضایی 51 و 52 (1389): 136-123.
کلارکسون، کریستوفر. تحلیل مبانی حقوق جزای عمومی. چاپ اول. ترجمة حسین میرمحمد صادقی. تهران: انتشارات جنگل، 1390.
گلدوزیان، ایرج. ادلّه اثبات دعوا.چاپ دوم. تهران: نشر میزان، 1384.
گلدوزیان، ایرج. حقوق جزای عمومی ایران. جلد دوم. چاپ اول. تهران: مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی ماجد، 1372.
گلدوزیان، ایرج. محشّای قانون مجازات اسلامی. چاپ سیزدهم. تهران: ناشر مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386.
میرخلیلی، سیّد محمود و ابوذر سالاری­فر. «بازنگری رکن روانی جرم در جرایم زیستی و نگاه اسلام به آن». فصلنامه پژوهش­های اعتقادی ـ کلامی 28 (1396): 182-161.
میرمحمد صادقی، حسین. حقوق جزای بین­الملل. چاپ چهارم. تهران: نشر میزان، 1392.
میرمحمد صادقی، حسین. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اموال و مالکیت). چاپ سی‌ام. تهران: نشر میزان، 1389.
نوربها، رضا. زمینة حقوق جزای عمومی. چاپ بیست و نهم. تهران: انتشارات گنج دانش، 1390.
نوربها، رضا. زمینۀ حقوق جزای عمومی. چاپ دوم. تهران: ناشر کانون وکلای دادگستری مرکز، 1375.
هرینگ، جاناتان. مبانی حقوق کیفری انگلستان. چاپ اول. ترجمة امیر اعتمادی. تهران: انتشارات جنگل، 1392.
واین، آر لفیو. عنصر روانی در نظام ایالات‌متحده آمریکا. چاپ اول. ترجمة فاطمه موسوی خوشدل. تهران: نشر میزان، 1390.
ولیدی، محمدصالح. حقوق جزای عمومی. جلد دوم. چاپ دوم. تهران: ناشر دفتر نشر داد، 1372.
ب) منابع خارجی
Bell, John, Sophie Boyron and Simon Whittaker. Principles of French Law. Tehran: Nashre Dadgostar, 1380.
Elliot, Cathrine and Frances Quinn. Criminal Law.Tehran: Nashre Mizan, 2006.