حمایت کپی‌رایت از آثار معماری

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

کارشناس ارشد حقوق مالکیت فکری و فناوری اطلاعات از دانشگاه ایست‌انگلیا، انگلستان

چکیده

معماری در دوره‌های مختلف تاریخ، از پررونق‌ترین و برجسته‌ترین هنرهایی بوده است که ایرانیان بدان شناخته می‌شده‌اند. از دید حقوق مالکیت فکری این موضوع حاکی است از وجود حمایتی کارساز در تمام طول تاریخ از این رشته از هنر و افراد شاغل بدان؛ چه، فرض پایه‌ای این حقوق آن است که هنر و خلاقیت بدون حمایت رونق نمی‌گیرد، چه رسد به آنکه به حد اعلای خود رسد، چنان‌که هنر معماری در طول تاریخ ایران رسیده است. حمایت از هنر معماری در ایران نه در شکل امروزی آن و در قالب کپی‌رایت، بلکه به صورت اشکالی که متناسب با زندگی سنتی و قدیمی در ایران بوده تا دوران معاصر آن را بر پای و پویا نگاه داشته است. در دوران مدرن، تغییر اشکال و ملزومات زندگی و روابط انسان‌ها در جوامع صنعتی و متأثر از تکنولوژی، تغییر شکل حمایت از هنر و خلاقیت را تقریباً در همه جای دنیا سبب گشته است. اما پویایی هنر معماری ایران، درحالی‌که زندگی در جامعه ایرانی مدت‌هاست از شکل سنتی آن به اشکال مدرن تحول یافته، با غیبت اشکال مدرن حمایت از این هنر در دوره معاصر مواجه شده و از آن تأثّر یافته است. منظور از غیبت حمایت متناسب با دوران مدرن در ایران، خلأ کامل قانونی در این باب نیست؛ چه، از سال ۱۳۴۸، حمایت کپی‌رایت از آثار معماری به موجب قانون ایجاد شده است. بلکه مقصود، نشناختن ماهیت حمایت کپی‌رایت از آثار معماری و چگونگی کاربرد آن در عمل، و در نتیجه عملی نشدن و توسعه‌ نیافتن این حمایت از آثار معماری‌ در ایران است. همچنین با توجه به اینکه هنر معماری به دلایل متنوع و از جمله به دلیل آمیختگی جنبه‌های فنی و کاربردی با جنبه هنری در آن، با دیگر آثار هنری قابل قیاس نیست، به‌کارگیری کپی‌رایت برای حمایت از آن، بررسی خاص و جداگانه خود را ایجاب می‌کند که جای این بررسی تا کنون در ایران خالی مانده است. این مقاله با نظر به اسباب ایجاد کپی‌رایت از یک طرف، و بررسی آنچه این حمایت برای آثار معماری و پدیدآورندگان آن فراهم می‌آورد از طرف دیگر، سعی در شناساندن حمایت کپی‌رایت از آثار معماری دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Copyright Protection for Architectural Works

نویسنده [English]

  • Soureh Sadeghi Esfahlani
1. Arcitectue & copyright controversies، Dr. Jorge Ortega، WIPO Magazine، September 2011، URL:http://www.wipo.int/wipo_magazine/en/2011/05/article_0004.html. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65dn9OYLq)
2. Copyright Issues in Architecture، Manuel R. Valcarcel، Southeast Real Estate Business، October 2004، URL:http://www2.gtlaw.com/pub/articles/2004/valcarcelm04a.pdf. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65dnPaWvT)
3. Getting The Right Angle On Copyright In Architectural Works، Steven C. DeSmet، Leahy & DeSmet، LLC، Building in Maryland and Washington، DC، September/October 2009، URL:http://griffinleahylaw.com/Getting%20the%20Right%20Angle%20on%20Copyright%20in%20Architectural%20Works.pdf. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65dnas5Pr)
4. Copyright Protection for Architectural Works، Adam T. Mow، URL:http://www.babcockscott.com/documents/Copyright%20Protection%20for%20Architectural%20Works.pdf. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65dnkhZMT)
5. Legal Briefs: Copyright Protection of Architectural Works، The Journal of the Design-Build Institute of America، URL:http://www.dbia.org/pubs/dateline/archives/2006/12-06/Departments/1312legal.htm. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65dnzaLXU)
6. Architecture & Copyright Law، Gallagher & Dawsey Co.، LPA، Newsletter March 2002، URL:http://www.invention-protection.com/ip/publications/docs/Architecture_&_Copyright_Law_pf.html. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65do6Maj5)
7. Copyright Law of the United States and Related Laws Contained in Title 17 of the United States Code
8. Moral Rights protection in the UK، Gillhams Solicitors، URL:http://www.gillhams.com/articles/140.cfm. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65doa2gHD)
۹. مروری بر حقوق اخلاقی مالکیت فکری و مبانی اعتبار آن، محمود حکمت‌نیا، مجله فقه و حقوق، شماره ۵، تابستان ۱۳۸۴
۱۰. قانون حمایت از مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸
۱۱. پیش‌نویس لایحه قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط، کارگروه نظام حقوقی و مالکیت فکری، دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی، تابستان ۱۳۸۹،
 URL:http://www.scict.ir/Portal/File/ShowFile.aspx?ID=462969e0-5a63-40d8-81b2-fd8a2c151c4b. Accessed: 2012-02-22. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/65doHUKJq).