دسترسی به وکیل در مرحله تحقیقات پلیسی

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

به رغم پیش‌بینی حق داشتن وکیل در کلیه مراحل دادرسی کیفری در اسناد بین‌المللی و نظام‌های حقوقی، به رسمیت شناختن این حق در مرحله تحقیقات پلیسی در برخی از نظام‌های دادرسی با چالش‌ها و موانعی روبه ‌رو است. از آنجایی که بسیاری از تصمیمات قضایی در مورد متهم مبتنی بر دلایل، اسناد و مدارکی است که در مرحله تحقیقات جنایی پلیسی و از رهگذر اقدام‌های ضابطان قضایی جمع‌آوری و ارائه می‌شود، محروم کردن متهم از مشورت با وکیل مدافع، ممکن است حقوق دفاعی وی را در معرض مخاطره قرار دهد. هر چند، برخی از طرفداران الگوی کنترل جرم بر این باورند که دسترسی متهم به وکیل موجب بروز اختلال در فرآیند کشف جرم و شناسایی و دستگیری مجرمان و افشای اطلاعات محرمانه مربوط به پرونده می‌شود. این مقاله بر آن است تا ضمن معرفی دستاوردهای حقوق تطبیقی در زمینه چگونگی ایجاد تعادل و توازن میان دغدغه‌های مربوط به شناسایی و دستگیری مجرمان و تضمین برخورداری متهم از دادرسی عادلانه و به‌ ویژه حق دسترسی به وکیل، خلأها و نارسایی‌ های نظام کیفری داخلی را در این زمینه مورد نقد و بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Access to Legal Assistance in Police Investigations

نویسندگان [English]

  • Mohammad Farajiha 1
  • Mohammad Bagher Moghaddasi 2
چکیده [English]

Although access to legal assistance in all stages of criminal process is predicted in international instruments and legal systems, but in some legal systems recognition of this right in police investigation stage faces challenges and boundaries. As many judicial decisions on the accused are made based on documents and evidences gathered by law enforcement officers, depriving the accused from right to legal assistance may endanger him/his right to legal defense. Although, some of the crime control model proponents believe that access to legal assistance may endanger crime detection, criminals detention and disclose of classified information of the case.
This article aims to introduce findings of comparative criminal procedures about how to balance between concerns of criminal investigation and right to legal assistance. In addition, this intends to analysis deficiencies and shortcomings of procedural criminal law of Iran about right of access to legal assistance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Police Investigations
  • Fair trial
  • Access to Legal Assistance
  • Crime Detection
  • Criminal Process
  • Right to Defend
1. آشوری، محمد و حسین بشیریه، سیدمحمد هاشمی و عبدالمجید یزدی، (1383) حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
2. اردبیلی، محمدعلی،(1383) نگهداری تحت­ نظر، علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، انتشارات سمت، چاپ اول.
3. استفانی، گاستون، ژرژ لواسور و برنار بولک، (1377) آیین دادرسی کیفری، ترجمه حسن دادبان، جلد 1، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ اول.
4. الیوت، کاترین و کاترین ورنون، (1382) نظام حقوقی فرانسه، ترجمه صفر بیگ ­زاده، انتشارات مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، چاپ اول.
5. امیدی، جلیل، (1383) «دکتر آشوری و حقوق دفاعی متهم»، علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، انتشارات سمت، چاپ اول.
6. خالقی، علی، (1387) آیین دادرسی کیفری، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، چاپ اول.
7. دلاوری پاریزی، محسن، (1381) حقوق متهم در مرحله تحقیقات در اسناد بین‌المللی حقوق بشر و تطبیق آن در حقوق ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
8. شاملو احمدی، محمدحسین، (1384) پیرامون دادسرا، نشر دادیار، چاپ دوم.
9. غلامی، حسین، (1379) حمایت از حقوق و آزادی‌های اشخاص در اوضاع و احوال مخاطره‌آمیز در اسناد بین‌المللی، مجله امنیت وزارت کشور، سال چهارم، شماره 9 و 10.
10.فرجیها، محمد و محمدباقر مقدسی، (1387) رویکرد تطبیقی به قاعده معتبر ناشناختن ادله در نظام عدالت کیفری کامن‌لا و ایران، مجله علمی ـ پژوهشی مدرس، مدرس، ش 58، 1387، صص 144-113.
11.مسعودی مقام، اسدالله، (1380) مطالعه تطبیقی حقوق متهم در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
12.معاونت توسعه قضایی قوه قضائیه، (1385) قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، ترجمه عباس تدین و غلامحسن کوشکی، در دست انتشار.
13.مؤذن‌زادگان، حسنعلی، (1373) حق دفاع متهم در آیین دادرسی کیفری و مطالعه تطبیقی آن، رساله دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
14.Brown, D. (1988), Detention at the police station under the Police and Criminal Evidence Act 1984, (Home Office Research Study No 104), London.
15.Bucke, T., D. Brown, (1997), In police custody: Police powers and suspects' right under the revised PACE codes of ractice,(Home Office Research Study No 174), London.
16.Ozin, P., H. Norton, P. Spivey (2006), PACE: A practical guide to the Police and Criminal Evidence Act 1984,Oxford University Press, Oxford.
17.Sanders, A., R. Young (2007), Criminal justice, Oxford University Press, Oxford.
18.Stone, R. (2006), Textbook on civil liberties and human rights, Oxford University Press, Oxford.