موانع تشکیل و کارآمدی سازمان‌های غیردولتی در ایران

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه تهران و عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و پژوهشگر گروه مطالعات و پژوهشهای حقوق اقتصادی و بازرگانی مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی

چکیده

 سازمان‌های غیردولتی (NGOs)[1]، به عنوان سازمان‌هایی که از دولت و کنترل مستقیم آن، مستقل بوده و به ابتکار و بر مبنای اراده آزاد ومشارکت خودجوش افراد خصوصی و خارج از حوزه حکومتی تشکیل می‌شوند و بدون قصد سودجویی،‌ دارای اهداف عام‌المنفعه می‌باشند، امروزه نقشی چشمگیر در فعالیت‌ها و جنبش‌های حمایتی در حوزه‌های مختلف حقوقی، سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی و... دارند به طوری که صاحب‌نظران از این نهادها به عنوان وجدان بیدار جامعه و ابزارهایی برای تعدیل موقعیت ضعیف مردم در برابر نهادهای قدرتمند و پیچیده دولتی یاد می‌کنند. به رغم این اهمیت، سازمان‌های مزبور در جامعه ما یا اساساً شکل نمی‌گیرند یا در صورت تشکیل، در ایفای وظایف و اثرگذاری خویش چندان کارا نیستند که نارسایی‌های حقوقی، مشکلات درون‌ساختاری و برون‌ساختاری را می‌توان مهم‌ترین موانع دانست. این مقاله مهم‌ترین موانع حقوقی و غیرحقوقی را مورد بررسی قرار داده و راهکارهای روشنی را برای رفع این نارسایی‌ها ارائه خواهد داد.



[1]. Non-Governmental Organizations (NGOs)
اخیراً به عنوان معادل فارسی NGO، «تشکل‌های مردم‌نهاد» یا «سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن)» پیشنهاد شده است تا این معادل، جایگزین اصطلاح «سازمان‌های غیردولتی» گردد؛ با این حال نویسندگان این مقاله، همچنان از اصطلاح سازمان‌های غیردولتی استفاده نموده‌اند چرا که اصطلاح سازمان‌های غیردولتی رایج‌تر است وانگهی، اصطلاح تشکل‌ها یا سازمان‌های مردم‌نهاد، معادل چندان دقیقی نیست زیرا می‌تواند شامل نهادهای دیگری چون شرکت‌های تعاونی نیز شود؛ همچنین گویای ماهیت و ویژگی اصلی این سازمان‌ها یعنی غیردولتی بودن نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Obstacles of Establishment and Efficiency of NGOs in Iran

نویسندگان [English]

  • Tayebeh Vaezi 1
  • Mohsen Sadeghi 2
1
2
چکیده [English]

NGOs, as organizations independent of governments and their controls, are established on the basis of innovation, free will and self-motivated cooperation of individuals whose purposes are benevolent. Today, the NGOs play a considerable supportive role in different fields such as legal, political, economic, environmental, cultural, so that some scholars interpret them as the alert conscience of society or an instrument for the adjustment of the position of people (as weaker party) in the face of the government (as stronger party). However, there exist numerous legal or non legal barriers for either establishing NGOs or their efficiency when they have been established. This article, first, examines these obstacles and, then, offers some practical suggestions for their removal.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non-Governmental Organizations (NGOs)
  • Legal Obstacles
  • Non Legal Obstacles
  • Iran

مراجع

  1. امیدی، مهرانگیز، و علیرضا سعادتمندی، نگاهی به حقوق مصرف کننده، زیر نظر هادی اسماعیل‌زاده، تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی ـ اجتماعی و انتشارات.
  2. انصاری، باقر، «بررسی و نقد قوانین و مقررات ایران درباره سازمان‌های غیردولتی»، مندرج در: سیدحسین صفایی، نادر ساعد، محمود کاظمی، باقر انصاری و ابراهیم انوری، «سازمان‌های غیردولتی حقوق بشر»، طرح تحقیقاتی انجام شده در مؤسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، بهمن 1382.
  3. ساعد، نادر، «تأملی بر تکوین، نقش و تاثیر سازمان‌های غیردولتی در نظم حقوقی بین‌المللی»، مندرج در سیدحسین صفایی، نادر ساعد، محمود کاظمی، باقر انصاری و ابراهیم انوری، «سازمان‌های غیردولتی حقوق بشر»، طرح تحقیقاتی انجام شده در مؤسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، بهمن 1382.
  4. صادقی، محسن، «مسؤولیت ناشی از کالای معیوب: مطالعه تطبیقی در حقوق سوئیس و ایران»، مجله پژوهشنامه بازرگانی، ش 38، 1384.
  5. صفایی، سیدحسین، نادر ساعد، محمود کاظمی، باقر انصاری و ابراهیم انوری، «سازمان‌های غیردولتی حقوق بشر»، طرح تحقیقاتی انجام شده در مؤسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، بهمن 1382.
  6. غفاری فارسانی، بهنام، «مصرف‌کننده و حقوق بنیادین او»، طرح تحقیقاتی انجام شده در گروه مطالعات و پژوهشهای حقوق اقتصادی و بازرگانی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1387.
  7. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: الزامات خارج از قرارداد، ج 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1378.
  8. کاتوزیان، ناصر، مسؤولیت ناشی از عیب تولید، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1380
  9. محترم، علی امید، سازمان‌های غیردولتی به مثابه یک راه حل، نسیم صبا، فروردین 1382 به نقل از علی‌اصغر سعیدی، «رابطه دولت و سازمان‌های غیردولتی زنان در ایران (جستجوی یک همکاری بهینه)»، پژوهش زنان، دوره 3، ش 3، پاییز 1384، صص 27-58.
  10. مقیمی، سیدمحمد، «سازمان‌های غیردولتی کارآفرین»، فرهنگ مدیریت، سال اول، شماره سوم، 1382.
  11. Anne Blood Good, Elizabeth, Influential Information Non-Governmental Organizations.
  12. Bossuyt, Jean, and Patrick Develtere, Between Autonomy and Identity: The Financing Dilemma of NGOs, The Courier, July-August.
  13. Charter of Fundamental Rights of the European Union, in: http://www.europarl.eu.int/comparl/libe/elsj/charter/art38/default_en.htm#6
  14. Chartier, Yves, "La liberté đassociation dans la jurisprudence de la Cour de Cassation", Available at: http://www.courdecassation.fr/-raport.thm.
  15. Howells, Geraint, "The Potential and Limits of Consumer Empowerment by Information", Journal of Law and Society, Vol. 32, No. 3, Sep. 2005.
  16. http://www.legifrance.gouv.fr/html/codes_traduits/consoregtextA.htm - 568k, visited 06/12/2009
  17. Keck, Margaret E., and Kathryanm Shikkink, Activities Beyond Borders, Cornell: Cornell University Press, 1998.
  18. http://www.tm.lt/litlex/eng/frames/Laws/documents/361.htm
  19. Law on Juridical Persons with Non-Purposes, Available at: http://www.ngo.istanov/lawngoie.htm
  20. Maynaud, Les consommateurs et pouvoir, Paris: Institution national de la consummation, 1970.
  21. Quin, CI., Les consommateurs, Paris, Le seuil.
  22. Thanh, Nguyen, Techniques juridiques de protection des consommateurs, Paris: Institution national de la consummation.
  23. Willet, Peter, "What is a NGO?", Available at: www.staff.city.ac.uk/p.willetts/cs.NTWKS/NGO.art. htm, 2001.
پژوهشهای حقوقی
دوره 8، شماره 15
فروردین 1388
صفحه 375-407

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار