سازکارهای صیانت از حق استفاده از زبان مادری در مراجع بینالمللی و ملّی: تأملی بر رویه قضایی بین‌المللی

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکترای حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

حق استفاده از زبان مادری تحت تأثیر بررسی ماهیت این حق در نظام بین‌المللی حقوق بشر می‌باشد. درواقع سخن گفتن از حقوق زبانی مستلزم بررسی این حق در چهارچوب حقوق بشر عام و حقوق اقلیّت‌‌ها می‌باشد. از یک طرف حق استفاده از زبان مادری ریشه در «حق متفاوت بودن» که خود این حق ملهم از کرامت انسانی می‌باشد، دارد و از طرف دیگر باتوجه‌به اینکه حقوق زبانی اکثریت نسبت به حقوق زبانی اقلیّت‌ به‌خوبی در ابعاد مختلف تضمین می‌شود نیازمند بررسی حق استفاده از زبان مادری در نظام اقلیّت‌‌ها می‌باشد؛ بنابراین، باتوجه‌به اهمیت حق زبان مادری می‌توان حقوق زبانی را در دو رویکرد مبتنی‌بر رواداری که هرگونه مداخله‌ای را نسبت به انتخاب زبان و به‌کارگیری آن از طرف دولت‌ها منع می‌کند و همچنین رویکرد مبتنی‌بر ترویج که درصدد حمایت از حق استفاده از زبان مادری در زمینه‌های مختلفی همچون آموزش، دادگاه و عرصه عمومی و نهاد‌های دولتی می‌باشد، بررسی نمود. در این میان سازکارهای بین‌المللی در رابطه با حقوق زبانی نقش قابل‌ِتوجهی را در شناسایی، تفسیر و اجرای حقوق مربوط ایفاء می‌کنند. چراکه در سال‌های اخیر با مشاهده رویه نهاد‌های بین‌المللی شاهد گذار از تفسیر سلبی به تفسیر ایجابی درمورد حقوق اقلیّت‌‌ها به‌ویژه حقوق زبانی هستیم. علاوه‌بر این دادگاه‌های داخلی نیز دراین‌زمینه دارای پتانسیل قابلِ‌توجهی می‌باشند و از این طریق می‌توانند در توسعه و بسط حق استفاده از زبان مادری مؤثر واقع شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mechanisms for Protecting the Right to Use the Mother Tongue in International and National Institutions: Review on International Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Dr. Seyed Ghasem Zamani 1
  • Farhad Abedini Saadabad 2
1 Associate Professor of Law and Political Science Faculty, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student in Public International Law, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The right to use the mother tongue is influenced by examination of this right in international human right. In fact, speaking of language right requires review of nature of this right in general human right framework and minority rights, on the one hand the right to use of mother tongue is rooted in “right to be different” that derived from human dignity, and on the other hand, given the majority language rights are well-established in different ways than minority language rights, right to use of mother tongue needs to be studied in minority rights. Thus, according to the importance of mother tongue, language rights can be divided and evaluated in toleration oriented approach that prohibits government of any intervention towards select and use of language and also promotion oriented approach which seeks to protect the use of mother tongue language in a variety of areas of education, the courts and the public authority. The international mechanisms in relation to language rights play a significant role in the identification, interpretation and implementation of the rights to use of mother tongue. Because in recent years by observing practices of international entities witnessed the transition from negative commentary to positive commentary about minority rights specially language rights. In addition, internal courts in this field have considerable potential and in this way can be effective in extending and developing of right to use of mother tongue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mother Tongue
  • Minorities
  • International Human Right
  • International and National Mechanism

مراجع

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آشوری، داریوش. تعریف­ها و مفهوم فرهنگ. چاپ دوم. تهران: نشر آگاه، زمستان 1381.
اوکانل، روی. «جایگاه کرامت انسانی در حقوق ناظر بر برابری: درس‌هایی از کانادا و آفریقای جنوبی». ترجمه علی‌اکبر گرجی و سعید عابدی. حقوق عمومی 6 و 7 (پاییز و زمستان 1388): 78-52.
ذوالریاستین، ارمیا. «مطالعه تطبیقی حقوق اقلیّت‌‌های زبانی در نظام بین‌الملل و ایران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، 1390.
زمانی، سیّد قاسم. «حمایت از اقلیّت‌‌ها در اسناد جهانی حقوق بشر». پژوهش حقوق عمومی 15 و 16 (پاییز و زمستان 1384): 187-145.
سلیمی، حسین. فرهنگ‌گرایی، جهانی شدن و حقوق بشر. چاپ اول. تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ انتشارات، 1379.
ضیائی بیگدلی، محمدرضا. حقوق بین‌الملل عمومی. چاپ بیست و پنجم. تهران: انتشارات گنج دانش، 1385.
عزیزی، ستار. حمایت از اقلیّت‌­ها در حقوق بین­الملل. چاپ اول. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1394.
عزیزی، ستار. «حمایت از اقلیّت‌‌ها در رویه قضایی بین‌المللی». رساله دکتری، تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شهریور 1385.
قاری سیّد فاطمی، سیّد محمد. حقوق بشر در جهان معاصر. دفتر یکم. چاپ سوم. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1392.
کارگزاری، جواد. «دیوان عالی کانادا و حمایت از حقوق و آزادی‌ها». حقوق عمومی و حقوق بشر 1 (بهار و تابستان 1384): 57-87.
وکیل، امیرساعد، پوریا عسکری. قانون اساسی در نظم حقوق کنونی. چاپ دوم. تهران: انتشارات مجد، 1387.
ب) منابع خارجی
African Charter on Human Rights and Peoples
American Convention on Human Right
Arzoz, Xabier. “The Nature of Language Rights.” Journal of Ethnopolities and Minority Issue in Europe 6 (2007): 1-27.
California Education Act
Case of Lagerblom v. Sweden, Application No. 26891/95, Judgment 14 January 2003.
Civil Rights Act of 1964
Convention on the Prevent and Punishment of the Crime of Genocide, UN 9 December 1948.
Cyprus v. Turkey, Application No. 25871/94 Judgment of 10 May 2001.
De Varennes, Fernand. Language, Minority and Human Right. Leiden/Boston: Martinus Nijhof Publishers, 1996.
“Declaration on a Code of Conduct for Inter-American Relation, Assembly of Heads of State and Government.” OUA, 30th Ordinary Sess. Tunis, Tunisia, June 13-15, 1994.
Egitim ve Bilim Emekcileri Sendikasi v. Turkey, No. 20641/05, ECHR 2012.
European Charter for Regional or Minority Languages.
Framework Convention for the Protection of National Minorities.
Gilman, Denis. “A Bilingual Approach to Language Right: How Dialogue between U.S and International Human Right Law May Improve the Language Right Framework.” Harvard Human Right Journal 24 (2010): 1-70.
Lexum. “A.G. (Que.) v. Quebec Protestant School Boards.” Last Modified 2019-07-15. https://scc-csc.lexum.com/scc-csc/scc-csc/en/item/26/index.do.
MacKay, Fergus. A Guide to Indigenous Peoples' Rights in the Inter-American Human Rights System. https://www.iwgia.org/en/resources/publications/305-books/2627-a-guide-to-indigenous-peoples-rights-in-the-inter-american-human-rights-system.
Madiot, Yves. Droit de l'homme. Paris, Masson, 1991.
Manitoba Public School Act.
Moran, Rachel F, “The Politics of Discretion: Federal Intervention in Bilingual Education.” California Law Review 76 (1988): 1249-1352.
Moran, Rachel F. “Undone by Law: The Uncertain Legalcy of Lau v. Nichols.” Berkeley La Raza Law Journal 16(1) (2005): 1-10.
Morawa, Alexander H.E. Mechanism for the Implement of Minority Rights. Strasbourg: Council of Europe Publisher, 2004.
Nordic Language Convention
Paz, Moria. “The Failed Promise of Language Right: A Critique of the International language Rights Regime.” Harvard International Law Journal 54 (2013): 157-218.
Rachel, Murray, and Steven Weatley. “Group and African Charter on Human and People Right.” Human Right Quarterly 25 (2003): 213-236.
Sanasarian, Eliz. Religious Minorities in Iran. Cambridge: Cambridge university press, 2000.
Schenin, Martin. “Additional Rights or Added Protection” In Human Right and Criminal Justice for the Downtrodden, Essays in Honour of Asbjorn Eide, edited by Bergesmo Morten. Leiden/Boston: Martinus Nijhoff Publishers,
South West Africa case (Second Phase) (Ethiopia v. South Africa: Liberia v. Africa) 1966. I.C.J.
Sugarman, Stephen D., and Ellen G. Widess. “Equal Protection for Non-English Speaking School Children: Lau v. Nichols.” California Law Review 62 (1974): 156-182.
The Mayagna (Sumo) AwasTingini Community Case, the Inter-American Court of Human Rights, Judgment of 31 August 2001.
UNSC. Res. 688, 5 April 1991.
Vlex Canada. “Chaussure Brown's Inc. v. Qué. (P.g.), AZ-89111009.” https://ca.vlex.com/vid/chaussure-brown-s-inc-681022317.
پژوهشهای حقوقی
دوره 18، شماره 38
شهریور 1398
صفحه 199-230

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار