بررسی تطبیقی مالکیت کشتی رهاشده و قواعد حاکم بر آن (در نظام حقوق دریایی ایران، آمریکا، انگلستان و فرانسه)

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکترا، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی ساوه، ساوه، مرکزی

3 استادیار گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندر انزلی، بندر انزلی، ایران

چکیده

در عمدة کشورهای ساحلی ازجمله ایران کشتی و شناورهای به‌گل‌نشسته، آسیب‌دیده، نیمه‌مغروق و غرق‌شده معتنابهی موجود است که مالک یا مالکان آنها برای انتقال، جابه‌جایی، اوراق، متلاشی کردن و به‌طورکلّی تعیین تکلیف آنها اقدامی صورت نمی‌دهند. قانون دریایی ایران و معاهدات دو یا چندجانبة موجود، راهکار مشخص و معینی را در این باب ارائه نداده و ازطرفی بقای مالکیت، آثار و اوصاف آن در همة نظام‌های حقوقی، حل این معضل را قدری پیچیده می‌کند.
در اسناد بین‌المللی صراحتی وجود ندارد که نسبت به تعیین مالکیت لاشه کشتی‌های موصوف از حیث بقا یا سقوط ضابطه‌ای ارائه داده باشد.
در این تحقیق با احتجاج از اصول و موازین فقهی و قانونی و بعضاً بهره‌گیری از اصول و قوانین سایر نظام‌های حقوقی، سلطه و مالکیت در این نوع کشتی‌ها منقطع و پس از مرعی داشتن سیاست راهبردی سازمان‌های بنادر و دریانوردی و حفاظت از محیط‌زیست و قواعد تجویزکننده بین‌المللی در مانحن فیه، در حکم اموال در اختیار حاکم اسلامی قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Abandoned Ship Ownership and Its Rules in the Maritime Law System of Iran, US, UK and France

نویسندگان [English]

  • Seyyed Abbas Motevalli 1
  • Mahmoud Qayyumzadeh 2
  • Seyyed Morteza Naeimy 3
1 Ph.D. Student of Law, Islamic Azad University of Saveh, Markazi, Iran
2 Professor of Islamic Azad University of Saveh, Markazi, Iran
3 Assistant Professor of Islamic Azad University, Bandar Anzali Branch, Gilan, Iran
چکیده [English]

In most coastal countries, including Iran, there are mud, damaged, semi-submerged, and sunken ships whose owners do not take action to determine their destination. Iranian maritime law and existing bilateral or multilateral treaties provide a clear solution. On the one hand, the survival of ownership complicates its effects on the legal system to solve the problem.
There is no explicit reference in international documents, particularly to the conventions of Parliament called “Preventing Marine Pollution Resulting from Waste Disposal”, “Carcass Transfer” and “Maritime Liability Disclaimer”, which assumes that the owner or owners of the ship will be deferred Ownership dominance has a norm.
In this research, by violating the jurisprudential principles and rules due to the silence of the relevant law and sometimes by applying the laws of other major maritime states, the domination and ownership interests of these vessels have been discontinued following the strategic policy of the port and maritime and conservation organizations. The environment and the international customary rules in the jurisdiction are subject to the disputable property of the religious ruler.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ownership
  • Abandoned Ship
  • Abandoned
  • Derelict
  • Customs Waste
  • Time Lapse

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آریان‌پورکاشانی، منوچهر. فرهنگ دوجلدی انگلیسی به فارسی. جلد اول. تهران: نشر جهان رایانه، 1378.
آفتاب‌آنلاین. http://www.aftabir.com.
ارتباط شیعی، مدرسه فقاهت. «درس خارج فقه آیت‌الله شبیری». مورخ 08/07/1392.http://www.eshia.ir/.
الماسی، نجاد علی. تعارض قوانین. چاپ دوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1370.
امامی، دکتر سیّد حسن. حقوق مدنی. جلد اول و چهارم. چاپ هفتم. تهران: کتابفروشی اسلامی، 1368.
توازنی‌زاده، عباس. «قانون دریایی و ضرورت بازنگری آن». نشریه بندر و دریا 19(82 و 83) (تیر و مرداد 1380): 62-48.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. دانشنامه حقوقی. جلدهای اول، چهارم و پنجم. چاپ چهارم. تهران: انتشارات امیرکبیر، 1375.
-----------. دایرةالمعارف حقوق مدنی و تجارت. چاپ اول. جلد اول. تهران: بنیاد راستاد، 1357.
-----------. حقوق اموال. چاپ ششم. تهران: کتابخانه گنج دانش، 1388.
حبیبی، حبیب‌اله. ترمینولوژی حقوق و دعاوی دریایی. چاپ اول. تهران: نشر دوراندیش، 1390.
حبیبی مجنده، محمد، مهدی عبدالمالکی. «وضعیت حقوقی کشتی‌های دولتی و جنگی غرق‌شده با نگاهی به کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی زیر آب». مجله پژوهش حقوق عمومی 15(41) (پاییز 1393): 26-4.
حقوق بین‌الملل. http://ilaw.mihanblog.com/extrapage/conventions.
خبرگزاری ایرنا. «کنوانسیون انتقال لاشه کشتی از تاریخ 25/01/1394 با عضویت دولت دانمارک به‌عنوان دهمین کشور، لازم‌الاجرا شده است.» http://www.irna.ir.
دستباز، هادی. بیمه کالا، کشتی و هواپیما. چاپ اول. تهران: نشر دانشکده امور اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی، تابستان 1374.
روزنامه رسمی شماره 12729 مورخ 18/08/1367.
روزنامه رسمی شماره 14044 مورخ 06/03/1392.
روزنامه رسمی شماره 16070 مورخ 11/02/1379.
روزنامه رسمی شماره 19873 مورخ 06/03/1392.
روزنامه رسمی شماره 6272 مورخ 09/05/1345.
روزنامه رسمی، شماره 20200، سال هفتاد، تیر ماه 1393.
ساعد، نادر، جعفر ساعد، مترجم. حقوق به زبان ساده. چاپ اول. تهران: نشر خرسندی، ‌1388.
سایت سازمان­های تخصصی و بین‌المللی سازمان بنادر و دریانوردی. «گزارش اجلاس 65 و 66 (IMO)». خرداد 1393.
سایت مجلس شورای اسلامی. «ابلاغیة شماره 19660/364 مورخ 22/03/1389».
شهیدی، مهدی. تشکیل قراردادها و تعهدات. چاپ پنجم. تهران: انتشارات مجد، 1385.
-----------. سقوط تعهدات. چاپ اول. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1368.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا. حقوق بین‌الملل عمومی. چاپ بیستم. تهران: کتابخانه گنج دانش، 1383.
فرمانفرماییان، ابوالبشر. حقوق دریایی. تهران: چاپخانه خرمی، 1349.
فیوضی، رضا. «مسئله لاشه کشتی­های غرق‌شده در دریای آزاد». مجله حقوقی 7 (زمستان 1365): 211-196.
قانون آیین دادرسی مدنی.
قانون مجازات اسلامی.
قانون مدنی.
قانون رودخانه و آبراه‌های آمریکا.
قانون کشتی اعراضی آمریکا.
قانون آب پاک آمریکا.
قانون کشتیرانی تجاری انگلستان.
قانون حمل‌و‌نقل دریایی فرانسه.
کاتوزیان، ناصر. قانون مدنی در نظم حقوق کنونی. چاپ 36. تهران: انتشارات بنیاد حقوقی میزان، 1392.
----------. حقوق مدنی (اموال و مالکیت). چاپ دوم. تهران: نشر دادگستر، 1378.
----------. حقوق مدنی (الزام‌های خارج از قرارداد). چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1374.
مجموعه قوانین و مقررات بندری، دریایی ایران. جلد اول و دوم. تهران: ناشر اداره روابط عمومی و بین‌الملل سامان بنادر و کشتیرانی، زمستان 1382.
محقق داماد، سیّد مصطفی. «مقاله اعراض از ملک». مجله تحقیقات حقوقی 8 (1369): 32-7.
محقق داماد، سیّد مصطفی. قواعد فقه مدنی. بخش مدنی 1. چاپ سوم. تهران: انتشارات سمت، 1393.
مهرپور، حسین. مجموعه نظریات شورای نگهبان. جلد سوم. چاپ اول. تهران: نشر دادگستر، 1371.
نجفی اسفاد، مرتضی. حقوق دریایی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سمت، 1392.
گرجی، ابوالقاسم. «مالکیت در اسلام». تحقیقات اسلامی 1 (1365): 28-10.
ب) منابع عربی
حر عاملی، محمد بن حسن. وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. چاپ اول. قم: مؤسسه آل بیت، 1409 ق.
موسوی‌خمینی، سیّد روح‌الله. تحریر‌الوسیله. جلد دوم. چاپ دوم. قم: مؤسسه انتشارات دارالعلم، 1387.
ج) منابع خارجی
Franz, Andrew. “Crimes against Water.” Tulane Environment Law Journal 23(2) (Summer 2010): 256-268.
J.lipka, Lawrence. “Abandoned Property at Sea: Who Owns the Salvage Finds?.” wm.8maryl.Rev.97 12 (1970): 2-22.
Martin, Norris. The Law of Salvage. Switzerland: Baker, Voorhis, 2012.
Mattei, Clotilde. Les Epaves Maritimes En Droit Francais. Universite de droit, d'Economie et des Sciences d'Aix - Marseille, 1998-1999.
R.Rodie're et E.dupontavice. Droit Maritime. 2nd ed. Paris: Dalloz, 1997.
The Official Home of UK Legislation. www.Legislation.gov.uk.
Valero, Camille. “le Regime Juridique des Navires et des Marins Abandonne's en France.” ISEMAR 181 (Juin 2010): 1-8.