پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
محاکمه «صدام» و مسأله صلاحیت دادگاه از منظر حقوق داخلی و بینالمللی
11
42
FA
علی
خالقی
استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، وکیل پایه یک دادگستری
با دستگیری صدام حسین، رئیسجمهور سابق عراق، مسأله محاکمه و مجازات او به دلیل جنایاتی که وی در طول حکومت خود نسبت به مردم این کشور و در جریان دو تجاوز نظامی به کشورهای همسایهاش مرتکب شده، به طور جدیتری مطرح گردیده است. با توجه به لطمات فراوان اقدامات جنایتکارانه صدام به کشورمان از یکسو و صدمات اعمال وی به نظم عمومی بینالمللی و صلح و امنیت جامعه جهانی از سوی دیگر، مقاله حاضر صلاحیت دادگاههای ایران و مراجع کیفری بینالمللی برای محاکمه سران رژیم پیشین عراق را به طور جداگانه بررسی و با ذکر امکانات و محدودیتهای فراروی هر یک از این دو سیستم، راهی را که به نظر میرسد بهتر بتواند تأمینکننده یک دادرسی عادلانه برای رسیدگی به همة اتهامات متهمان با حفظ حقوق دفاعی آنها و حقوق قربانیان این اعمال باشد، معرفی نموده است.
صدام,محاکمه,عراق,صلاحیت,جنایات علیه بشریت,نسلکشی,جنایات جنگی,تجاوز نظامی
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44781.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44781_1ddf1ce1825db4100b97d4e4b1450aa8.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
رأی دیوان دادگستری بینالمللی در قضیه سکّوهای نفتی: دیپلماسی قضائی در دادرسی بینالمللی
43
76
FA
سیّدجمال
سیفی
دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، وکیل پایه یک دادگستری
در 6 نوامبر 2003 بعد از یازده سال از تاریخ اقامه دعوی، سرانجام رأی نهایی دیوان دادگستری بینالمللی در قضیه سکوهای نفتی میان ایران و ایالات متحد امریکا صادر شد. دیوان در رأی خود حملات امریکا به سکوهای نفتی ایران در 19 اکتبر 1987 و 18 آوریل 1988 را مخلّ آزادی تجارت میان سرزمینهای دو دولت ندانسته و در نتیجه آن را ناقض بند 1 ماده 10 عهدنامه مودت میان ایران و ایالات متحد نشناخت. بدین لحاظ، دیوان دعوی غرامت از جانب ایران را نپذیرفت.<br /> با این حال دیوان حملات ایالات متحد به سکوهای نفتی ایران را از نقطه نظر بند 1 «د» ماده 20 عهدنامه مودت و در پرتو قواعد حقوق بینالملل راجع به استفاده از زور اقدامی موجه برای حفاظت از منافع امنیتی اساسی امریکا نشناخت و در نتیجه تلویحاً آن را به منزله استفاده غیرقانونی از زور دانست، هر چند که بنا به توضیح بالا دعوی غرامت ایران را نیز وارد ندانست. دیوان همچنین دعوی متقابل امریکا را در مورد حملات ایران به کشتیهای امریکایی در خلیج فارس در واپسین روزهای جنگ ایران و عراق و اخلال در آزادی تجارت بین سرزمین دو کشور را از نقطه نظر بند 1 ماده 10 عهدنامه مودت وارد ندانست و ایالات متحد را مستحق دریافت غرامت نشناخت.<br /> هرچند رأی نهایی دیوان انتظارات رسمی حقوقی هیچیک از طرفهای پرونده را برآورده نساخت، اما دیپلماسی قضائی دیوان در چارچوب کلیت نظام بینالمللی معنا مییابد و در پرتو ضرورت تأکید بر قواعد حقوق بینالملل و نقش آنها در تحکیم صلح و امنیت جهانی قابل درک میباشد. به علاوه، رأی دیوان حاوی بدعتهایی در دادرسی بینالمللی و موجب طرح سؤالهایی در این ارتباط است. خصوصاً اعتبار و اثر حقوقی رأی دیوان در مورد عدم انطباق حملات ایالات متحد با معاذیر بند 1 «د» ماده 20 عهدنامه مودت شایسته مطالعه بیشتر و جداگانه است.
دادرسی بینالمللی,حقوق بینالملل,دیوان دادگستری بینالمللی,قضیه سکوهای نفتی,دیپلماسی قضائی
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44785.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44785_dd660c9ae3e9995d4152452314d34820.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
مشروعیت ساخت دیوار حائل در سرزمینهای اشغالی فلسطین از دیدگاه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه
77
105
FA
ویکتور
دوکورا لوگو
دکترای مطالعات امریکای لاتین و نویسنده کتاب: Derecho International Humanitario y sector salud: el caso colombiano, ICRC, Bogota, 1999.
ترجمه سیّدحسین
سادات میدانی
دانشجوی دوره دکترای حقوق بینالملل دانشگاه تهران
عدم پایبندی رژیم اسرائیل به تعهدات بینالمللی خویش در سرزمینهای اشغالی فلسطین هر روز ابعادی جدید مییابد. ساخت «دیوار حائل» در سرزمینهای اشغالی به ادعای مقابله با تروریسم و حفظ منافع امنیتی اسرائیل با بسیاری از موازین بینالمللی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه کاملاً مغایرت دارد. موضوع بحث این مقاله که در ژانویه 2004 نگاشته شده است ارزیابی اقدام اخیر اسرائیل بر اساس حقوق بینالملل میباشد.
سرزمینهای اشغالی,دیوار حائل,حقوق بشر,حقوق بشردوستانه,حقوق بینالملل,جنایت بینالمللی
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44786.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44786_e55c1dcbc936761ce04216ac3538e6dc.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
آژانس چندجانبه تضمین سرمایهگذاری (میگا) و استانداردهای سرمایهگذاری خارجی
107
132
FA
مسعود
صبور
کارشناس ارشد حقوق بینالملل
امروزه سرمایهگذاری خارجی نقش مهمی در توسعه اقتصادی تمامی کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعهیافته ایفا مینماید و به همین علت کشورها توجه خاصی را به آن معطوف کردهاند. یکی از موانع بازدارنده پیش روی سرمایهگذاری خارجی، وجود ریسکهای غیرتجاری در این کشورها میباشد که از جمله این ریسکها میتوان به ممنوعیت انتقال ارز، سلب مالکیت، نقض قرارداد، جنگ و آشوبهای داخلی، و همچنین تروریسم اشاره نمود.<br /> آژانس چندجانبه تضمین سرمایهگذاری به عنوان جدیدترین نهاد بینالمللی عضو گروه بانک جهانی، در سال 1988 تأسیس شده است تا با ارائه پوششهای تضمینی در مقابل چنین ریسکهایی، موجبات تشویق هر چه بیشتر سرمایهگذاری خارجی را فراهم نماید.
ریسک غیرتجاری,حداقلّ استاندارد بینالمللی,استاندارد ملّی,رفتار دول کاملةالوداد,رفتار منصفانه و عادلانه,سرمایهگذاری خارجی,بیمه بینالمللی
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44787.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44787_9eb1f9e20ee6b476334e1e2c5586e6e9.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
بررسی امکان اعمال اصل ممنوعیت اعاده در مواجهه با حرکات گسترده آوارگان جنگی
133
153
FA
فاطمه
کیهانلو
دانشجوی دوره دکترای حقوق بینالملل دانشگاه تهران
<strong> </strong>اصل ممنوعیت اعاده پناهجویان به کشور مبدأ یکی از اصولی است که در کنوانسیونهای بینالمللی و حقوق بینالملل عرفی استقرار یافته است. با وجود این، حق دولتها به حراست از امنیت ملی خود، چالشهایی در مقابل این اصل به ویژه در مواجهه با سیل گسترده آوارگان جنگی پدید آورده است.
پناهندگان,ممنوعیت اعاده,کمیساریای عالی پناهندگان,کنوانسیون 1951,حق پناهندگی,امنیت ملی
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44788.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44788_45cc586b01b1388d8faa69064100c576.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
ماهیت حقوقی ضمانتنامههای بانکی در ایران
155
188
FA
علیرضا
مسعودی
وکیل پایه یک دادگستری
ضمانتنامه بانکی سندی است که توسط بانک صادر میگردد و بانک به موجب آن در مقابل ذینفع تعهداتی را بر عهده میگیرد. در حقوق ایران مسألهای که همواره مورد بحث بوده و میباشد، رژیم حقوقی حاکم بر ضمانتنامههای بانکی و اینکه چه قوانین و مقرراتی بر آنها حکمفرما میباشد. آیا تابع مقررات عقد ضمان است یا اینکه مقررات خاص دیگری در مورد آنها اجرا میشود. مقاله حاضر به بررسی این موضوع و تجزیه و تحلیل نظریات گوناگون و نهایتاً نتیجهگیری در این خصوص میپردازد.
ضمانتنامه,عقد ضمان,ماهیت حقوقی,قرارداد پایه و اصلی,ماده 10 قانون مدنی
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44789.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44789_c1c33a8f15cdf5600a233b78ce54361d.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
ارزیابی تحکیم امنیت هستهای و نظام عدم گسترش با معیار حقوق بینالملل عرفی
191
219
FA
نادر
ساعد
دانشجوی دوره دکترای حقوق بینالملل دانشگاه تهران
sa2002nad@yahoo.com
عدم گسترش در معنای خاص و مضیق آن، ناظر بر عدم گسترش سلاحهای هستهای بر اساس معاهده 1968 است. این معاهده تاکنون نزدیک به سه و نیم دهه از حیات اجرائی خود را سپری کرده و 188 دولت را در گستره اعضای خود جای داده است. در کنار آن، قطعنامههای صادره توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد و شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص این حوزه و جلوگیری از گسترش افقی سلاحهای هستهای (افزایش تعداد دارندگان این سلاح) چنین مینماید که عدم گسترش با صلح و امنیت بینالمللی پیوند عمیق یافته است. مسأله این است که آیا عدم گسترش به هنجاری عرفی نیز تبدیل شده است؟<br /> این نوشتار به بررسی این موضوع و ارزیابی تحکیم امنیت هستهای با شاخص حقوق بینالملل عرفی اختصاص دارد. به اعتقاد نویسنده، به رغم اینکه تحولات مهم و شگرفی در عرصه بینالمللی به ویژه از دهه 1990 به بعد رخ داده اما هنوز موانع جدی عرفی شدن این نظام به قوت خود باقی است و نمیتوان به سادگی چنین وصفی را به قواعد عدم گسترش تسری داد.
عدم گسترش,امنیت هستهای,حقوق بینالملل عرفی,شورای امنیت,آژانس بینالمللی انرژی اتمی
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44790.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44790_6e7319ff445491dd80bc1c7ddf80ca93.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
سلاحهای هستهای، نقطة تلاقی حقوق توسل به زور و حقوق بشردوستانه بینالمللی در پرتو رأی مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری (1996)
221
242
FA
حسن
سواری
دانشجوی دوره دکترای حقوق بینالملل دانشگاه Pierre Mandes France
ممنوعیت توسل یا تهدید به استفاده از زور در روابط بینالمللی اصلی بنیادین در نظام حقوق بینالملل محسوب میشود که صرفاً پذیرای دو استثنای دفاع مشروع و نظام امنیت جمعی سازمان ملل متحد شده است. اینکه آیا حقوق بشردوستانه بینالمللی به آن درجه از رشد و استحکام نائل شده که کاربرد یا تهدید به استفاده از سلاحهای هستهای را حتی در مقام دفاع مشروع تحت تأثیر قرار دهد در پرتو نظریه مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری (1996) محور بحث این مقاله را تشکیل میدهد.
حقوق توسل به زور,سلاحهای هستهای,حقوق بشردوستانه بینالمللی,سازمان ملل متحد,دیوان بینالمللی دادگستری,دفاع مشروع
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44791.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44791_954f30ceb4be8a3ce03cd9b5111f6321.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
جایگاه اجرای موقت پروتکل الحاقی معاهده عدم گسترش سلاحهای هستهای در حقوق عمومی ایران
243
263
FA
پروانه
تیلا
کارشناس ارشد حقوق عمومی
علاوه بر اجرای کامل و معمولی معاهدات که مؤخر بر طی فرآیند بینالمللی و ملی آن است، اجرای پیش از موعد یا موقت معاهدات نیز تدبیری است که در حقوق معاهدات به رسمیت شناخته شده است. در این صورت، تمام یا بخشی از مفاد یک معاهده، قابلیت اجرائی مییابد و این اجرای موقت هنگامی که مراحل مذکور خاتمه یافت، به اجرای دائمی تبدیل میگردد.<br /> اخیراً که مسأله الحاق ایران به پروتکل تقویت پادمان هستهای مطرح شده است، یکی از نکات مطروحه در قطعنامه 12 سپتامبر 2003 آژانس بینالمللی انرژی اتمی، درخواست مؤکد از ایران برای امضا، تصویب و اجرای سریع و بیقید و شرط پروتکل مذکور و همچنین اجرای موقت آن است. این مقاله با تکیه بر موضوع مذکور، مسأله اجرای موقت و پیش از موعد معاهدات بینالمللی را در پرتو اصول حقوق عمومی ایران بررسی و تحلیل مینماید.
معاهده عدم گسترش,اجرای موقت,حقوق بینالملل,حقوق معاهدات,ایران,آژانس بینالمللی انرژی هستهای
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44792.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44792_f2cfb3514605b0d9814098d149ecf3f1.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
حمایت از تأسیسات هستهای در درگیریهای مسلحانه
265
293
FA
محسن
عبداللّهی
دانشجوی دوره دکترای حقوق بینالملل دانشگاه شهید بهشتی
حقوق بشردوستانه بینالمللی آزادی عمل طرفهای متخاصم در درگیریهای مسلحانه را محدود مینماید. پروتکلهای الحاقی به کنوانسیونهای 1949 ژنو با ممنوع ساختن حمله به نیروگاههای هستهای تولید برق، تلاش کرده سکنه غیرنظامی اطراف این نیروگاهها را مورد حمایت قرار دهد. شرایط حمایت از این نیروگاهها و امکان تبدیل آنها به هدف نظامی مشروع موضوع بحث این مقاله را تشکیل میدهد
تأسیسات هستهای,حقوق بشردوستانه بینالمللی,هدفهای نظامی,صلیب سرخ,شورای امنیت
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44808.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44808_51125364c2fc421b518cf0d333c9f04e.pdf
پژوهشکده حقوقی شهر دانش
پژوهشهای حقوقی
1682-9220
2717-0020
2
4
2003
09
23
رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور (مورخ 1382/10/2) در خصوص رسیدگی به دعوای اعسار قبل از حبس: گامی به سوی تطبیق قانون داخلی با تعهد بینالمللی
297
305
FA
سیدقاسم
زمانی
معاون پژوهشی مؤسسه شهر دانش، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
drghzamani@gmail.com
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44810.html
https://jlr.sdil.ac.ir/article_44810_03d9dc7a40421ece11a2257c4f97331c.pdf