بررسی و تحلیل زبان علم حقوق ایران در پرتو زبان‌های علمی مدرن

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق دانشگاه قم

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی (دانشگاه قم)

چکیده

از آنجا که زبان، پایه تمام کنش‌های انسانی است و علم هم به عنوان یک کنش بر بستر زبان شکل می‌گیرد، اهمیت زبان و اصطلاحات حقوقی کمتر از علم حقوق نیست. به منظور بررسی زبان حقوق ایران، پس از بررسی و تحلیل مفاهیمی مانند مدرنیته، روح علمی، زبان علمی و ویژگی های آن، تطورت، و نوسان‌های زبان علم حقوق ایران را در پرتو زبان‌های علمی مدرن بررسی و تحلیل خواهیم کرد. همچنین به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که زبان حقوق ایران به عنوان یک زبان علمی، واژگان و اصطلاحات را از چه بستری می‌سازد. آیا از زبان فارسی بهره می‌گیرد یا زبان مایه عربی؟ و آیا برای باروری زبان فارسی در عرصه حقوق تلاشی صورت گرفته است؟ در پاسخ خواهیم دید که حقوق ایران واژگان و اصطلاحات خود را از مایه زبان عربی می‌سازد. با وجود این، تلاش‌هایی نه چندان نظام‌مند و پیگیرانه برای میدان دادن به زبان، اصطلاحات و واژگان فارسی صورت گرفته است که ما آن را تحت نوسان‌های زبان حقوق ایران تحلیل خواهیم کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey and Analyze of the Legal Language In Iran in the light of Modern Scientific Languages

نویسندگان [English]

  • Hossein Simaee Sarraf 1
  • Hamed Malekshahi 2
1
2
چکیده [English]

Since language is the basis for all human interactions and since science as an action takes place in the context of language, this paper intends to analyze the characteristics, changes, and fluctuations of the legal language in Iran in the light of modern scientific languages. For this purpose, first of all such concepts as modernity, scientific spirit, and scientific language and its characteristics will be examined as an introduction to the subject. The significance of the legal language and legal terms is not less than the legal science itself. As we proceed, we face such questions as follow: how does the language of law in Iran as a scientific language make its scientific terms and vocabulary? Dose it depend on Persian language or Arabic language Although some unsystematic and inconstant efforts have been made to use Persian terms and vocabulary (which will be analyze as part of the fluctuations of the legal language in Iran), it can be said that the legal language in Iran depends heavily on Arabic language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific Language
  • Iranian Law
  • Vocabulary
  • Persian language
  • Arabic Language
کتب:
آشوری، داریوش. زبان باز: پژوهشی درباره زبان و مدرنیت. تهران: نشر مرکز، 1387.
آشوری، داریوش. ما و مدرنیت، تهران: انتشارات صراط، 1387.
تروپه، میشل. فلسفه حقوق. ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران: نشر آگه، 1386.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. ترمینولوژی حقوق. تهران: انشارات گنج دانش، 1374.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، علم حقوق در گذر تاریخ. تهران: انتشارات گنج دانش، 1387.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد اول. تهران: انتشارات گنج دانش، 1378.
دامغانی، محمدتقی. صد سال پیش از این (مقدمه‌ای بر تاریخ حقوق جدید ایران). تهران: انتشارات شبگیر، 1357.
ساکت، محمدحسین. دادکاوی. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1385.
شمس، عبدالله. آیین دادرسی مدنی، جلد دوم. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1385.
فاطمی، حسین (انشاءکننده جلد اول قانون مدنی). فقه فارسی. تهران: انتشارات آوای نور، 1377.
فروغی، محمدعلی. پیام من به فرهنگستان. تهران: انتشارات پیام، 1354.
فرهنگ واژگان مصوب فرهنگستان، دفتر اول. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1384.
فرهنگ واژگان مصوب فرهنگستان، دفتر پنجم، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1387.
فرهنگ واژگان مصوب فرهنگستان، دفتر چهارم، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1386.
فرهنگ واژگان مصوب فرهنگستان، دفتر دوم. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1384.
فرهنگ واژگان مصوب فرهنگستان،، دفتر سوم. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1385.
فرهنگ واژگان مصوب فرهنگستان،، دفتر ششم، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1388.
فرهنگ واژگان مصوب فرهنگستان،، دفترهفتم، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1388.
فورستیه، ژان. وضع و شرایط روح علمی. ترجمه علی‌محمد کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1371.
کاتوزیان، ناصر. کلیات حقوق: نظریه عمومی. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1384.
کیانوش، حسن. واژه‌های برابر فرهنگستان. تهران: انتشارات سروش، 1381.
گل‌گلاب، حسین و صادق‌کیا. فرهنگستان ایران و فرهنگستان زبان ایران. تهران، انتشارات فرهنگستان زبان ایران، 1355.
مالمعامی، موریس نخله، زومی البعلیکی، و صلاح قطره، قاموس‌القانونی الثلاثیه (عربی فرنسی انکلیزی). بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، 2005.
معین، محمد. فرهنگ فارسی، جلد 6 (اعلام). تهران: انتشارات امیرکبیر، 1372.
نجفی، ابوالحسن. مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی. تهران: انتشارات نیلوفر، 1387.
نوذری، حسینعلی. مدرنیته:  گذار از گذشته به حال. تهران: انتشارات نقش جهان، 1379.
واژه‌های نو که تا سال 1319 در فرهنگستان پذیرفته شده‌است. تهران: فرهنگستان  زبان ایران، 1354.
وزیرنیا، سیما. زبان‌شناخت. تهران: نشر قطره، 1379.
SAGER, Juan C., A Practical Course I Terminology Processing, Amesterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 1990.
مقالات:
آشوری، داریوش. « روح علمی زبان علمی»، نشر دانش، سال پنجم، ش 27، 1364، 15-10.
آشوری، داریوش. «زبان فارسی و کارکردهای تازه آن»، نشر دانش، سال هفتم، ش 40، 1366، 13-6.
آشوری، داریوش.»علم و زبان علم»، مجله کلک، ش 42، 1372، 12-7.
حبیبی، حسن. «سرگذشت واژه گزینی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی از آغاز تا کنون»، نامه فرهنگستان، دوره 10، ش 37، 1387، 27-2.
داوری اردکانی، نگار. «هنجار و زبان علم». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 165، 1382، 116-99.
ظریف، محمود. «گزارش از مجموعه اصلاح‌های مصوب فرهنگستان مصر»، نامه فرهنگستان، ش 26، 1384، 174-171.