بررسی آراء قضایی صادره در خصوص معامله اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

کارشناس ارشد حقوق خصوصی و قاضی دادگستری کرج

چکیده

بازار اوراق بهادار جایگاهی برای جذب سرمایه‌های خرد و هدایت آن به سمت سرمایه‌گذاری‌های کلان با هدف رشد و توسعه اقتصادی کشورهاست. انجام معاملات در این بازار چه به لحاظ کمّی و چه به لحاظ کیفی، تابع قواعد خاص خود می‌باشد که با نظام داد و ستد‌های سنتی تفاوت بسیار دارد. با عنایت به حجم قابل ملاحظه جابه‌جایی سرمایه ناشی از تعداد کثیر معاملاتی که روزانه در این بازار صورت می‌پذیرد ایجاد سلامت و امنیت برای سرمایه‌گذاران در این بازار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. لذا سعی شده است قوانین مختلفی برای مقابله با سوءاستفاده‌های احتمالی که در جریان انجام معاملات اوراق بهادار واقع می‌شود وضع گردیده و ضمانت اجراهای مدنی و کیفری در نظر گرفته شود. یکی از سوءاستفاده‌های احتمالی که در بازار اوراق بهادار رخ می‌دهد انجام معامله اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی است که انجام اینگونه معاملات در قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1384، جرم شناخته شده و ضمانت اجرای مدنی و کیفری برای آن در نظر گرفته شده است. هدف از این مقاله نقد و بررسی آراء قضایی‌ای می‌باشد که در خصوص اینگونه معاملات بعد از تصویب قانون فوق‌الذکر صادر گردیده است. علیرغم تلاش در خصوص یافتن آراء متعدد در این خصوص، ظاهراً فقط دو رأی قضایی در این مورد صادر شده و پس از طی مرحله تجدیدنظر قطعیت یافته است. در این مقاله به نقد و بررسی آن دو رأی خواهیم پرداخت. به طور خلاصه در خصوص بررسی انجام شده در این آراء می‌توان گفت که قضات در این دو رأی هیچ اشاره‌ای به اینکه شخص معامله‌کننده اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی، دارنده اصلی و اولیه اطلاعات بوده یا دارنده ثانویه اطلاعات، ننموده‌اند. رسیدگی به این مطلب در آراء، بسیار مهم و دارای تبعاتی است. زیرا اگر شخص معامله‌کننده اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی دارنده ثانویه آن اطلاعات باشد، قاضی دادگاه باید دارنده اولیه را از باب افشاء اطلاعات نهانی که خود جرم مستقلی است محکوم نماید. در یکی از دو رأی مورد نقد خواهیم دید که شخص معامله‌کننده دارنده ثانویه اطلاعات است و قاضی او را به دلیل انجام معامله اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی محکوم می‌نماید، و نکته جالب اینکه دارنده اولیه را از باب معاونت در اجرای جرم محکوم می‌کند که با توضیحات فوق می‌بایست دارنده اولیه به دلیل افشای اطلاعات نهانی مورد تعقیب قرار می‌گرفت که قاضی محترم هیچ توجهی به ارتکاب این بزه مستقل نداشته‌اند. در این مقاله، این دو رأی با نگاهی دقیق و موشکافانه و با توجه به همه جنبه‌های ارتکاب جرم معامله اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی مورد نقد و بررسی قرار خواهند گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Some Considerations on Judgments about the Insider Trading in the Stock Exchange

نویسنده [English]

  • Alireza Mohammadi
چکیده [English]

Insider trading is the trading of a corporation's stock by individuals with potential access to non- public information about the company. In most countries, trading by corporate insiders such as officers, key employees, directors, and large shareholders may be legal, if this trading is done in a way that does not take advantage of non-public information. However, the term is frequently used to refer to a practice in which an insider or a related party trades based on material non-public information obtained during the performance of the insider's duties at the corporation, or otherwise in breach of a fiduciary or other relationship of trust and confidence or where the non-public information was misappropriated from the company. In this article we will analysis the decisions taken after ratification of the 1384 law of the stock exchange in Iran and recognition of the illegal insider trading by some criminal and contractual liabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stock Exchange
  • Insider Trading
  • legal Jurisprudence
  • Liablitiy
  • crime
اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، تهران، نشر میزان، چاپ هشتم، 1388.
بهشتی، شقایق، «معاملات اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات محرمانه با مطالعه تطبیقی در حقوق اتحادیه اروپا، انگلیس، فرانسه و ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، 1387.
شریفی، سیدالهام‌الدین، «بررسی تطبیقی جنبه‌های حقوقی معاملات در بازار بورس اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی»، مجله پژوهشهای حقوقی، ش 6، سال 1383.
قانون اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1384.
Goulding, Simon, Principles of Company Law, London, Cavendish, 1st ed., 1996.
Rider, Barry and Michael Ashe, “The Insider Dealing Directive”, in Barry Rider and Michael Ashe (Eds), The Fiduciary, The Insider and The Conflict, Dublin, Brehon, Sweet and Maxwell, 1st ed, 1995.