مشروعیت سنجی مداخله دولت خارجی در مخاصمه غیر بین المللی: تأملی در بحران یمن

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکترای حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

اصل عدم مداخله در امور داخلی و خارجی سایر دولت‌ها که نتیجه مسلم اصل برابری دولت‌هاست، از جمله اصول مسلم حقوق بین‌الملل است که نه‌تنها در منشور ملل متحد، بلکه در روابط بین‌المللی میان دولت‌ها از جایگاه قابل ملاحظه‌ای برخوردار شده است. جایگاه تعیین‌کننده این اصل در روابط بین‌المللی میان دولت‌ها به گونه‌ای است که در موارد متعددی زمینه‌ای برای تبدیل وضعیت موجود به مخاصمه‌ای فعال را فراهم کرده و از همین روی نیز، واضعان منشور ملل متحد با تجارب سنگین جنگ‌های جهانی اول و دوم و با تکیه بر اصل «منع توسل به زور» کوشیدند تا دولت‌ها را از مداخله در امور یکدیگر بازدارند. هرچند، رویه فعلی دولت‌ها در صحنه بین‌المللی مؤید این واقعیت است که اصل عدم مداخله در موارد متعددی تابعی از مصالح و منافع ملی دولت‌ها در صحنه بین‌المللی شده و سنجش عیار مشروعیت و قانونمندی این اصل، متأثر از منافع دولت‌هاست. در این مقاله ضمن تحلیل اصل منع مداخله دولت‌ها در رویه اخیر بین‌المللی به تحلیل مداخله عربستان سعودی در یمن و مشروعیت‌سنجی آن خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Legitimacy of Foreign State Intervention in Non-International Armed Conflict: Deliberating about Yemen Crisis

نویسندگان [English]

  • Dr. Aramesh Shahbazi 1
  • Pouya Berelian 2
1 Assistant Professor of International Law, Faculty of Law and Political Sciences of Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 M.A of International Law, Faculty of Law and Political Sciences of Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The non-interventionism principle for non-interfering in internal and external affairs of states, being the given result of equality between governments, is one of the known, incontestable principles in international law and it not only enjoys a high position in united nation charter but also in international relationships of states. It's position in international relationship is so significant that in several cases, it set the stage for transforming the current situation into an active controversy; thus, the regulators of the charter of United Nations tried to inhibit states from interfering in other state's affairs through significant experiences of World War I and II as well as through relying on the principle of “banning the use of force by states”. However, the present tendency of states in international scene affirms the fact that the non-interventionism sometimes is subject to the interests of international governments, and the interests and expediencies of states affect the validity and legitimacy of this principle. This article analyzes the non-interventionism in the recent international procedure and the intervention of Saudi Arabia in Yemen and the assessment of the legitimacy of its intervention.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non-Interventionism
  • Non-International Armed Conflict
  • Saudi Arabia
  • Yemen
  • International Coalition

مراجع

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
اخوان خرازیان، مهناز. «تحول حق تعیین سرنوشت در چارچوب ملل متحد». مجله حقوقی 36 (بهار و تابستان 1386): 142-95.
امامی، حسام‌الدین. بحران خلیج فارس. تهران: انتشارات جاویدان، 1370.
امینی، اعظم. «مشروعیت و انصاف در حقوق بین‌الملل از دیدگاه توماس فرانک». مجله حقوقی 42 (بهار و تابستان 1389): 206-191.
ایروانی، امیرسعید. «تحریم‌ها و مجازات‌های بین‌المللی». معاونتپژوهش‌هایسیاستخارجی،مرکزتحقیقاتاستراتژیکمجمعتشخیصمصلحتنظام (1385)، اردیبهشت ـ خرداد 1396، برگرفته از پایگاه http://www.isrjournals.com/fa/political-economy-farsi/article/408-essay-farsi-old-69.html.
ایوانز، گراهام و جفری نونام. فرهنگ روابط بین‌الملل. ترجمه حمیرا مشیرزاده و حسین شریفی طراز کوهی. تهران: نشر میزان، 1381.
براونلی، یان. اصولحقوقبین‌المللعمومی. ترجمه محمد حبیبی مجنده. قم: انتشارات دانشگاه مفید، 1396.
التیامی‌نیا، رضا، علی باقری دولت‌آبادی و جاسب نیکفر. «بحران یمن: بررسی زمینه‌ها و اهداف مداخلات خارجی عربستان و آمریکا». فصلنامهپژوهش‌هایراهبردیسیاست 18 (1395): 198-171.
جعفریان، رسول. اطلس شیعه. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1389.
خالوزاده، سعید. «سیاست آفریقایی فرانسه و انگیزه‌های این کشور از مداخله نظامی در مالی». مرکز بین‌المللی مطالعات صلح، 24 بهمن 1391، آخرین بازدید اردیبهشت ـ خرداد 1396،
http://peace-ipsc.org/fa/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D9%86/
رضایی، محمدتقی، علی ایلخانی پور، سهیلا کوشا و علی غلامعلی پور. «مبانی حقوقی مداخله در کشور سوریه در چهارچوب دکترین‌های نو نظریه مسؤولیت حمایت». فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن 15 (بهار 1394): 224-197.
شریف محمد. بررسی دکترین نامحدود بودن صلاحیت شورای امنیت. تهران: انتشارات اطلاعات، 1373.
شفیعی، محمد. «بررسی مشروعیت دخالت‌های نظامی بشردوستانه از دیدگاه حقوق بین‌الملل». مجله حقوقی 20 (بهار 1375): 481-397.
شهبازی، آرامش. پی.اس.آی. در آیینه حقوق بین‌الملل. تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1394.
صفایی، سید حسین. «مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر از دیدگاه حقوق بین‌الملل». مجله حقوقی 9 (1367): 41-5.
ضیائی بیگدلی، محمدرضا. حقوق جنگ. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، 1393.
ضیائی بیگدلی، محمدرضا، سید قاسم زمانی، محمد حبیبی مجنده، نادر ساعد، محسن عبداللهی، هیبت‌الله نژندی‌منش، ایوب عبدی، امیرساعد وکیل، علی فاتح و امیر ضیاءالدینی. آراء و نظریات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، 1392.
عزیزی، ستار. «بررسی مشروعیت دعوت از مداخله خارجی در مخاصمات داخلی: با تأکید بر رأی دیوان بین‌المللی دادگستری در قضیه فعالیت‌های نظامی در سرزمین کنگو». پژوهش حقوق عمومی 33 (تابستان 1390): 196-165.
عسگری، یدالله. مسؤولیتحمایت. تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1396.
فضائلی، مصطفی. «مداخله نظامی در یمن از منظر حقوق بین‌الملل». فصلنامهمطالعاتحقوقعمومی 1 (1395): 70-41.
فلک، دیتر. حقوقبشردوستانهدرمخاصماتمسلحانه. با اهتمام و ویرایش سید قاسم زمانی و نادر ساعد. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهردانش، 1395.
کارگروه حقوق همبستگی. «بروشور آشنایی با حقوق همبستگی در موازین بین‌المللی، نسل سوم حقوق بشر». شماره 1. تهران: کمیسیون حقوق بشر ایران، دی ماه 1388.
کاسسه، آنتونیو. حقوق بین‌الملل. ترجمه حسین شریفی طرازکوهی. تهران: نشر میزان، 1386.
کک دین، نگوین. حقوق بین‌الملل عمومی. ترجمه حسن حبیبی. تهران: انتشارات اطلاعات، 1381.
ممتاز، جمشید و امیرحسین رنجبریان. «مداخله آمریکا در امور ایران و اقامه دعوای ایران در دیوان داوری ایران و آمریکا». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران 37 (1376): 64-49.
ممتاز، جمشید و حسین رنجبریان. حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق مخاصمات مسلحانه داخلی. تهران: نشر میزان، 1389.
ممتاز، جمشید و مرتضی نجفی اسفاد. «بررسی بحران کوزوو و حقوق بین‌الملل». دیدگاه‌های حقوقی 17 و 18 (بهار و تابستان 1379): 156-131.
موسی‌زاده، رضا. بایسته‌های حقوق بین‌الملل عمومی. تهران: نشر میزان، 1389.
مهرپور، حسین. نظام بین‌المللی حقوق بشر. تهران: انتشارات اطلاعات، 1390.
هیلر، ماکس. حقوق بین‌الملل و مداخله نظامی ایالات متحده در نیمکره غربی. ترجمه تقی محمدپور فرمی. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، 1383.
ب) منابع عربی
غبشی، بوعلام. «من هم الحوثیون وما هی مطالبهم». الشرقالاوسط، 2 سپتامیر 2014.
گزارش الشرق الاوسط، «عاصفة الحزم، القصف على صنعاء». الشرقالاوسط، 27 مارس 2015.
گزارش بی‌بی‌سی عربی، «جمال بن عمر مبعوث الأمم المتحدة یلوح باحتمال معاقبة معرقلی الحوار الوطنی فی الیمن». بی‌بی‌سیالعربیه، ٢٠ نوامیر ٢٠١٣.
گزارش سی.ان.ان عربی. الیمن. «عبدربه منصور هادی یسحب استقالته من رئاسة الجمهوریة بعد فراره من الاعتقال المنزلی بصنعاء». الشرقالاوسط، 22 فوریه 2015.
ج) منابع انگلیسی
“Ansar-allah.” Last Visited May 5, 2017. http://www.ansar-allah.net.
“Organisation of Islamic Cooperation.” Last Visited May 5, 2017. http://www.oic-oci.org.
 “Security Council Report.” Last Visited May 5, 2017. http://www.securitycouncilreport.org.
“United Nations.” Last Visited May 5, 2017. http://www.un.org.
Abdallah, Khaled, and Sami Aboudi. “Yemeni Leader Hadi Leaves Country as Saudi Arabia Keeps up Air Strikes”. Reuters, March 26, 2015.
Bayefsky, Anne. Self-DeterminationinInternationalLaw. The Hague: Kluwer Law International, 2000.
Browning, Noah. “Yemen Houthi Forces Gain First Foothold on Arabian Sea – Residents”. Reuters, March 26, 2015.
Brownlie, Ian. InternationalLawandtheUseofForcebyStates. London: Clarendon Press, 1981.
Cullen, Anthony. TheConceptofNon-InternationalArmedConflictinInternationalHumanitarianLaw. London: University of Cambridge, 2010.
Franck, Thomas. ThePowerLegitimacyamongNations. London: Oxford University Press, 1990.
Ghobari, Mohammed, Khaled Abdullah. “Yemenis Square off in Rival 'Day of Rage' Protests.” TheNewYorkTimes, February 3, 2011.
Gray, Christine. InternationalLawandUseofForce. Third Ed. London: Oxford University Press, 2007.
Institute of International Law. “The Draft Report of the 10th Commission, Present Problems of the Use of Force in International Law.” Last Visited May 5, 2017. http://www.justitiaetpace.org/idiF/annuaireF/2007/Reisman.pdf.
Interfax.com.ua “Russia Illegally Increased the Number of Its Troops in Ukraine up to 16 Thousand – Acting Defense Minister”. Interfax-Ukraine, March 3, 2014. Last visited May 5, 2017, https://interfax.com.ua/news/general/194157.html.
International Committee of the Red Cross. “Treaties, States Parties and Commentaries.” Last Visited May 5, 2017. http://www.icrc.org/ihl.nsf/com.
Kennedy, David. “Tom Franck and the Manhattan School.” JournalInternationalLawandPolitics 35 (2003): 397-435.
Loveluck, Louisa. “Yemen 'Already Looks like Syria after Five Years of War.” Telegraph.co.uk.Retrieved, August 19, 2015.
Peterson, Scott. “Egypt's Revolution Redefines What's Possible in the Arab World”. TheDailyTelegraph, June 12, 2011.
Raic, David. StatehoodandtheLawofSelf-Determination. Vol. 43. The Hague: Kluwer Law International, 2002.
Schindler, D. TheDifferentTypesofArmedConflictsaccordingtotheGenevaConventionsandProtocols. Vol. 163. Boston: RCADI, 1979.
Simma, Bruno. TheCharteroftheUN:ACommentary. London: Oxford University Press, 1995.
Sivakumaran, Sandesh. TheLawofNon-InternationalArmedConflict. London: Oxford University Press, 2012.
Sterio, Milena. TheRighttoSelf–DeterminationunderInternationalLaw. London: Routledge, 2012.
The Washington Post. “Yemen Death Toll: Over 2000 Killed In Uprising.” HuffingtonPost, November 18, 2013.
The Washington Post. “Yemeni Government Supporters Attack Protesters, Injuring Hundreds.” TheWashingtonPost. March 16, 2011.
Wallace, Rebecca M.M. InternationalLaw. London: Sweet & Maxwell, 2005.
Weller, Marc. TheOxfordHandbookoftheUseofForceinInternationalLaw. London: Oxford University Press, 2015.
Wippman, David. Pro-DemocraticInterventionbyInvitation. London: Cambridge University Press, 2000.
Woodward, Bob.Veil:TheSecretWarsoftheCIA1981-1987. London: Buccaneer Books, 1994.
پژوهشهای حقوقی
دوره 17، شماره 34
مرداد 1397
صفحه 7-36

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار