تأثیر شخصیت در قراردادها با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس با تأکید بر رویه قضایی

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، واحد میمه، دانشگاه آزاد اسلامی، میمه، ایران

2 استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد

3 وکیل پایه یک دادگستری

چکیده

چنان‌که می­دانیم شخصیت یکی از اجزای مهم قرارداد در همه سیستم­های حقوقی است. این مقاله تأثیر شخصیت را در دو سیستم حقوقی ایران و انگلیس موردِبررسی قرار می­دهد. در برخی قراردادها شخصیت نقش مهمی را ایفاء می‌کند از قبیل نکاح و عطایا؛ اما در قراردادهای دیگر این تأثیر این‌گونه نیست. در ماده 201 ق.م ایران مقرر شده که «اشتباه در شخص طرف معامله به صحت معامله خلل وارد نمی­آورد مگر درمواردی‌که شخصیت طرف علت عمده انعقاد عقد بوده باشد.» همچنین برطبق حقوق کامن‌لا علت، مهم است. به‌عبارت‌دیگر وقتی اشتباه در شخصیت طرفین رخ دهد به‌عنوان اشتباه در جوهر و اساسِ قرارداد است که می­تواند همة این‌گونه قراردادها (قراردادهایی را که شخصیت علت عمدة انعقاد عقد است) را مخدوش نماید. زیرا در این قراردادها شخصیت از اجزای اساسی است که پایة انعقاد عقد را تشکیل می­دهد و فقدان آن (نبودن شخصیت مقصود) موجب بطلان قرارداد می­شود. این گفته دقیقاً مصداق گفتة فقهاست که ازاین‌مورد تعبیر به وصف جوهری و ذاتی می­کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Personality in the Contracts in Iran Law, its Comparative Study with English Law and with Emphasis on Judicial Prebedent

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Norouzi 1
  • Mahdi Ashouri 2
  • Delavar Baradaran 3
1 Master of Private Law, Faculty of Letters and Humanities, Meymeh Unit, Islamic Azad University, Meymeh, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor of Private Law, Faculty of Letters and Humanities, Shahrekord University, Chaharmahal and Bakhtiari, Iran
3 Lawyers Base of a Judiciary
چکیده [English]

As we know personality is one of the important components of the contract in all systems of law. In this article the effect of personality has been considered comparatively in both Iran and Common Law System. Of course we consider it from subjective point of view not objective. In some kinds of contracts the personality plays an important role such as marriage and endowment but in some others it is not at the same level. The provisions of article 201 of Iran Civil Code states a mistake made as to the identity of one party will not affect the interests of the other party. In the transaction, except when the identity of this second party forms the principal reason of the transaction. Accordingly in common law the cause is so important. In the other words, it means that if the mistake happens in the personality of parties as well as the subject of the contract, then it could spoil the whole contract, because each of these components is a fundamental one that the contract is based on them and their absence can make it null.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Personality
  • Contract
  • Important Cause
  • Mistake

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آدامز، جان. ان.، راجر براونزورد. تحلیل و نقدی بر حقوق قرارداد در انگلستان. چاپ اول. ترجمه سید مهدی موسوی. تهران: نشر میزان، 1386.
آریانپور کاشانی، عباس. فرهنگ انگلیسی ـ فارسی آریانپور. جلد 4. تهران: انتشارات کبیر، 1363.
امامی، سید حسن. حقوق مدنی. جلد دوم. چاپ هیجدهم. تهران: انتشارات اسلامیه، 1384.
امینی، علیرضا، سید محمدرضا آیتی. تحریر الروضه فی شرح اللمعه. چاپ یازدهم. ترجمه سید مهدی دادمرزی. ویراستة سید محمد صفوی. قم: انتشارات کتاب طه، پاییز 1386.
بیگ‌زاده، آروق. حقوق انگلیس به زبان ساده (با مقدمه مصطفی محقق داماد). تهران: نشر حقوقدان، 1377.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. تأثیر اراده در حقوق مدنی. چاپ دوم. تهران: انتشارات گنج دانش، 1387.
ذاکری، رضا. اشتباه و تأثیر آن در قراردادها. چاپ اول. تبریز: انتشارات فروزش، 1390.
راف، آنه. حقوق قرارداد انگلستان از نگاه رویه قضایی. جلد اول. چاپ دوم. ترجمه سید مهدی موسوی. تهران: نشر میزان، 1390.
ستوده، علیرضا. ضمانت در حقوق ایران، انگلیس، آمریکا و فرانسه. چاپ اول. تهران: انتشارات بهنامی، 1382.
سلجوقی، محمد. گزیده‌ای از حقوق انگلستان. چاپ اول. تهران: نشر میزان، 1389.
شهیدی، لیلا. شخص طرف معامله. چاپ اول. تهران: انتشارات طرح نوین، 1389.
شهیدی، مهدی. تشکیل قراردادها و تعهدات. چاپ سوم. تهران: انتشارات مجد، 1382.
صفار، محمدجواد. شخصیت حقوقی. چاپ اول. تهران: انتشارات بهنامی، 1390.
صفایی، سید حسین، مرتضی قاسم‌زاده. حقوق مدنی (اشخاص و محجورین). چاپ یازدهم. تهران: انتشارات سمت، 1384.
ضیاء، کیوان. قانون مدنی در قلمرو قضایی ایران. چاپ اول. خراسان رضوی: انتشارات ضیاء، 1384.
طاهری، حبیب‌الله. حقوق مدنی (1 و 2). چاپ سوم. قم: انتشارات اسلامی، 1391.
طباطبایی حکیم، حضرت آیة الله سید محسن. مستمسک العروة الوثقی. جلد 12.
عمید، موسی. هبه و وصیت. به کوشش و تصحیح عباس فربد. تهران: چاپخانه علمی، 1342.
فتحی‌زاده، امیرهوشنگ. «تأثیر شخصیت در قراردادها». پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1371-1370.
کاتوزیان، ناصر. قواعد عمومی قراردادها. چاپ هشتم. تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپخانه بهمن، 1388.
محسنی، سعید. اشتباه در شخص طرف قرارداد (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، 1390.
معین، محمد. فرهنگ فارسی. جلد دوم. چاپ چهارم. تهران: انتشارات امیرکبیر، 1360.
ب) منابع انگلیسی
Barnet, Randy E. Contracts (Cases and Doctrin): A Mistake is a Belief that is not in Accord with the Facts.
Cheshire and Fifoots. Law of Contract. Tenth Ed. Oxford.