مفهوم‎‫‎شناسی رفتار ارتکابی در جرم پولشویی در حقوق کیفری ایران و کنوانسیون مبارزه با فساد؛ مصادیق و خلأها‎‬‬‬‬‬‬‎

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.

2 دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.

چکیده

رفتار ارتکابی در تحقق جرم پولشویی، مواردی حصری هستند که در کنوانسیون مریدا و قانون مبارزه با پولشویی مصوب ‏‏1386 صراحتاً احصاء شده‌اند. تبدیل، انتقال، مخفی کردن، پنهان کردن، نگهداری و ... ازجمله این موارد هستند که باتوجّه‌به ‏حصری بودن و نزدیک بودن آنها از نظر معنایی به‌رغم دارا بودن مفاهیم مختلف که از منظر حقوقی واجد آثار متفاوتی ‏هستند، لازم است که موردبررسی دقیق‌تری قرار گیرند. همچنین، قانون مبارزه با پولشویی، درخصوص برخی رفتارهای ‏جرم‌انگاری‌شده در ماده 23 کنوانسیون مریدا مثل مدیریت عواید ناشی از جرم به‌عنوان یکی از رفتارهای مهم و شایع در ‏تحقق جرم پولشویی، با خلأ مواجه است و از سوی دیگر به جرم‎‫‎انگاری برخی رفتارها مثل مبادله کردن یا کتمان کردن ‏عواید ناشی از جرم که در ماده 23 کنوانسیون مریدا دیده نمی‌شوند، مبادرت کرده است که این امر مبیّن توجه مقنن به ‏تفاوت‌های موجود در هریک از این اصطلاحات و لزوم اهمیت جدّی مبارزه با پولشویی ازطریق جرم‎‫‎انگاری گستره بیشتری از ‏رفتارها در تحقق جرم پولشویی می‌باشد.‏‎‎
از سوی دیگر، درخصوص فعل تغییر دادن ماهیت، منشأ و منبع دعوای ناشی از جرم، هردو قانون مبارزه با پولشویی و ‏کنوانسیون مریدا ساکت هستند که این سکوت ممکن است به‌دلیل متصور دانستن اشکال تغییر دادن در سایر اصطلاحات ‏مثل تبدیل کردن باشد؛ درحالی‌که با مداقه در این مفهوم، می‌توان مواردی را تصور کرد که فقط بر فعل تغییر دادن دلالت ‏دارند بی‌آنکه منطبق با مفاهیم دیگر مثل تبدیل کردن بوده و طبق آن به‌عنوان پولشویی، قابل‌تعقیب و محاکمه باشند. این ‏مقاله تلاش کرده است که با مفهوم‌شناسی اصطلاحات مندرج در ماده 23 کنوانسیون مریدا و ماده 2 قانون مبارزه با ‏پولشویی و نیز استفاده از نسخه‌های اسپانیایی و ایتالیایی کنوانسیون مریدا در برخی موارد، به مطالعه دقیق‌تر ابهامات و ‏سؤالات موجود و بررسی خلأهای قانون مبارزه با پولشویی دراین‌زمینه نسبت به کنوانسیون مریدا بپردازد.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study the Concept of Behaviors in Money Laundering in Iran's Penal Law and ‎Anti-Corruption Convention; Antitypes and Difficulties

نویسندگان [English]

  • Aboulhasan Shakeri 1
  • Atefeh Sheikheslami 2
1 Associate Professor in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political ‎Sciences, Mazandaran University, Mazandaran, Iran.
2 Ph.D. Candidate in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political ‎Sciences, Mazandaran University, Mazandaran, Iran.
چکیده [English]

Behaviors which are committed in pursuit of money laundering are limitative and ‎expressly envisaged in international conventions and in the Anti-Money Laundering ‎Act 1386. Conversion, Transfer, Exchange, Concealment, Disguise and … are ‎among these behaviors. Limitation of these cases and their proximity in terms of ‎meaning in spite of having different concepts from a legal perspective have different ‎effects on the committing the money laundering, need to be investigated further and ‎more detailed. Moreover, the money laundering penal code is silent about the ‎behavior of managing in contrast with Merida Convention and has criminalized ‎some behaviors like exchanging and reserving which haven’t seen in Merida ‎convention.‎
Besides, both the Convention and money laundering penal code are silent about ‎the changing as one of behavior for laundering. The reason may be the special ‎perspective to phrase of conversion that recognized its meaning area enough to ‎involve the meaning of change. However, with studding and examining the two ‎behaviors we can know some acts and behaviors have just coincided with the ‎behavior of changing and not conversion‏.‏‎ This article has tried to study the ‎ambiguities, mentioned questions and either difficulties of money laundering code in ‎contrast to Merida Convention more accurate with conceptualizing the mentioned ‎phrases in both article 23 of Merida Convention and article 2 of Money Laundering ‎Code and with using Italian and Spanish copy of Merida Convention in some cases.‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • Money Laundering
  • Actues Rea
  • Committing Behavior
  • Merida Convention
  • Money ‎Laundering Penal Code.‎

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی. جلد دوم. چاپ دهم. تهران: نشر میزان، تابستان 1385.
پارکینسون، نورث کوت، ام.کی. رستم‌جی، اس.ای. ساپر. اندیشه‌های بزرگ در مدیریت. چاپ 4. ترجمه‌ی مهدی ایران‌نژاد پاریزی. تهران: مدیران، 1387.
جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر. ترمینولوژی حقوق. چاپ بیست و دوم. تهران: گنج دانش، 1388.
حبیب‫زاده، محمدجعفر، سیّده سپیده میرمجیدی هشجین. «نقش بانکداری الکترونیکی در پولشویی و روش‌های مقابله با آن». فصلنامه‌ علمی پژوهشی مطالعه حقوق تطبیقی 15(1) (خرداد 1390.): 42-23.
حیدری، علی‌مراد. «جرم‫انگاری پولشویی». فصلنامه فقه و حقوق 1 (تابستان 1383): 156-131.
خمامی‫زاده، فرهاد. «مبارزه با پولشویی در بانک‌ها و مؤسسات مالی، نگاهی به قانون ضدِتروریسم ایالات‌متحده آمریکا». مجله دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی 29 (پائیز و زمستان 1382): 28-5.
دهخدا، علی‌اکبر. لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات سیروس، بی‌تا.
ساکی، محمدرضا. آشنایی با جرم پولشویی. چاپ نخست. تهران: انتشارات جاودانه، 1387.
سلیمی، صادق. «جنایات سازمان‌یافته فراملّی در کنوانسیون پالرمو و آثار آن». مجله حقوقی، دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران 29 (1382): 212-169.
شفیعی خورشیدی، علی‌اصغر. «پولشویی: مفهوم، آثار و سیاست جنایی ایران». نشریه‌ دادگستر پیاپی ۳۲ (زمستان ۱۳۸۷): 22-18.
شیخ اسلامی، عاطفه. «تأثیر کنوانسیون‌های بین‌المللی بر جرم‫انگاری تعزیرات در حقوق ایران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه مفید قم، 1391.
شیخ اسلامی، عاطفه. «تحلیل جرم پولشویی به‌عنوان یک جرم مستقل از اخفاء، تحلیل آثار و نتایج استقلال جرم پولشویی». مجله حقوقی داور 11 و 12 (بهار و تابستان 1393): 274-255.
فرج‌اللهی، رضا. مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در فرانسه. چاپ نخست. تهران: نشر میزان، زمستان 1388.
میرمحمدصادقی، حسین. جرایم علیه اموال و مالکیت. چاپ چهاردهم. تهران: نشر میزان، تابستان 1385.
ب) منابع عربی
ابن‫منظور، محمدبن مکرم. لسانالعرب. جلد 12. بیروت: دار صادر، بی‌تا.
مصطفوی، حسن. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. جلد دهم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368‏.‏
ج) منابع انگلیسی
FATF. “Basic Facts about Money Laundering.” 2002. ‎www.fatf-gafi.Org, (Last Accessed on February 2016‎).
‎Pinto, Ricardo and Ophelie Chevalier. “Money Laundering as an Autonomous Offence: ‎Analysis of the Consequences of the Autonomy of Money Laundering Offence.” Inter-American ‎Drug Abuse Control Commission, Washington DC, 2006‎.
White Lamb, Isidoro. The Crime of Money Laundering. Pamplona. Spain: Editorial ‎Aranzadi, 2015‎.