نقش دلالت التزامی در تعیین گسترة‫ تعهدات حقوقی پزشکان و نهادهای درمانی

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

چکیده

ازجمله قواعدی که بر مسئولیت مدنی پزشکان و نهادهای درمانی حاکم می‌باشد، قاعده اذن در شیء و اذن در لوازم آن است، می‌باشد. این قاعده علاوه‌بر اینکه مبنای مسئولیت مدنی پزشکان و نهادهای درمانی است، مبیّن گستره و قلمرو تعهدات آنها نیز است.
پزشکان و نهادهای درمانی به‌موجب اذنی که از بیماران و یا قانونگذار برای درمان بیمار حسب مورد دریافت می‌کنند، موظف به انجام تعهداتی به‌ویژه درزمینة خدمات پزشکی و درمانی می‌شوند. به‌موجب قاعده اذن در شیء، اذن در لوازم آن، پزشکان و نهادهای درمانی در انجام و ارائه خدمات پزشکی و درمانی، مأذون شناخته می‌شوند. از طرف دیگر دامنه این اذن به‌گونه‌ای است که شامل کلیه لوازم عقلی، قانونی، عرفی و طبیعی انجام موضوع تعهد پزشکان و نهادهای درمانی می‌شود. به‌عبارت‌دیگر پزشکان و نهادهای درمانی به‌موجب قاعده فوق، مأذون و از طرفی موظف به انجام و ارائه کلیه خدمات پزشکی و درمانی حسب مورد پیش از درمان، حین درمان و پس از درمان خواهند بود و درصورتی‌که از انجام و ارائه این خدمات امتناع ورزند و یا خسارتی به‌بار آورند، مسئولیت به جبران خسارات وارده خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Implies the Obligation in Determining the Range of Legal Obligations for Physicians and Medical Institutions

نویسنده [English]

  • Ali Khaledi
M.A. in Private Law, Shahed University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Among the rules governing the civil liability of physicians and medical institutions is the rule of quando aliquis aliquid concedit. This rule, in addition to being the basis for the civil liability of physicians and medical institutions, reflects the range and scope of their obligations.
Physicians and medical institutions, under the consent to treatment granted by the legislation and patients, are obliged to perform their obligations as needed, especially in the field of medical and therapeutic services. According to the rule of quando aliquis aliquid concedit, physicians and medical institutions are permitted to conduct and provide medical and therapeutic services. On the other hand, such permission is granted in a way that includes all principal, legal, customary and natural aspects of the obligation of physicians and medical institutions. In other words, under the above rule, physicians and medical institutions are known as permitted and also, obliged to perform and provide all medical and therapeutic services as needed pre-treatment, during treatment, and post-treatment, and if refuse to do so or cause any damages, are responsible to compensate for losses incurred.‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quando Aliquis Aliquid Concedit
  • Medical Services
  • Pre-Treatment
  • During Treatment
  • Post-Treatment

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
انصاری، مسعود، محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی. دوره سه جلدی. چاپ 3. تهران: جنگل جاودانه، 1388.
پوربخش، سیّد محمدعلی. «بررسی معیارهای منطقی در تدوین منشور حقوق بیماران». فصلنامه حقوق پزشکی 9 (1388): 60-35.
ثقفی، مریم. «مطالعه تطبیقی قرارداد درمان در نظام حقوقی ایران و انگلستان». پایان‌نامه کارشناسی حقوقی خصوصی، قزوین: دانشگاه بین‫المللی امام خمینی (ره)، 1391.
جعفری‫لنگرودی، محمدجعفر. دوره حقوق مدنی حقوق تعهدات. چاپ 3. تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش، 1378.
خالدی، علی. «تحلیل مبانی مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی ارائه‌دهنده خدمات درمانی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، تهران: دانشگاه شاهد، 1395.
خشنودی، رضا. «تحوّل در مفهوم تقصیر پزشکی و مصادیق آن در نظام حقوقی فرانسه». فصلنامه حقوق پزشکی 26 (1392): 64-41.
دهخدا، علی‌اکبر. لغت‌نامه دهخدا. جلد 15. تهران: چاپخانه دانشگاه تهران، 1343.
زراعت، عباس. قواعد فقه مدنی. تهران: انتشارات جنگل، 1388.
سادات‌اخوی محسن. «تعهد حرفه‌ای پزشک: منبع، مورد و متعلق موردتعهد». فصلنامه حقوق پزشکی 24 (1392): 46-11.
سادات‫اخوی، محسن. «تحلیل مبانی حقوقی قرارداد پزشک و بیمار». فصلنامه حقوق پزشکی 19 (1390): 46-11.
سادات‫اخوی، محسن. «ماهیت حقوقی رابطه پزشک و بیمار و سبب ایجاد آن». فصلنامه حقوق پزشکی 18 (1392): 40-11.
سادات‫اخوی، محسن. «مبنا و هدف مسئولیت انتظامی پزشک، خواستگاه و غایت اخلاقی حقوق پزشکی». فصلنامه حقوق پزشکی 32 (1394): 52-11.
سادات‫حسینی، سیّد عباس. «تأملی بر نحوه کارشناسی ضرب‌وجرح‌ها در پزشکی قانونی ایران». فصلنامه حقوق پزشکی 32 (1394): 75-53.
ساعی، سیّد محمدهادی، مریم ثقفی. «مطالعۀ تله‫مدیسین (پزشکی از راه دور) از منظر حقوقی». فصلنامه حقوق پزشکی 28 (1393): 167-143.
شجاع‌پوریان، سیاوش. مسئولیت مدنی ناشی از خطای شغلی پزشک. چاپ 1. تهران: انتشارات فردوسی، 1373.
شعاریان، ابراهیم، حجت عبادزاده. «تعهدات ناشی از قرارداد درمان با تأکید بر طرح چارچوب مشترک مرجع (DCFR)». فصلنامه حقوق پزشکی 38 (1395): 71-41.
شهید ثانی. شرحاللمعه. ترجمه علی شیروانی و محمدمسعود عباسی. جلد 6. تهران: مؤسسه انتشارات دادالعلم، 1391.
شهید ثانی. شرحاللمعه. ترجمه علی شیروانی و محمدمسعود عباسی. جلد 8. تهران: مؤسسه انتشارات دادالعلم، 1391.
شهیدی، مهدی. تشکیل قراردادها و تعهدات. چاپ 4. تهران: انتشارات مجد، 1384.
صابری، علی. «یک گام به پس، یک گام به پیش، نگاهی به تازه‌ترین دادنامه پرونده خون‌های آلوده با رویکردی نو به زیان افزون بر خون‌بها». فصلنامه پژوهش‌های حقوقی 15 (1388): 451-435.
صالحی، حمیدرضا، محمود عباسی. «بررسی ماهیت تعهدات پزشکی و جلوه‌های آن در پرتو مطالعة تطبیقی». فصلنامه حقوق پزشکی 16 (1390): 58-39.
عامری، پرویز، زینب همتی. «نقد مبانی فقهی ـ حقوقی لزوم اخذ برائت از بیمار برای سلب مسئولیت از پزشک». فصلنامه مطالعات حقوقی 2 (1394): 98-61.
عمید زنجانی، عباسعلی. قواعد فقه بخش خصوصی. چاپ 1. تهران: انتشارات سمت، 1386.
فرح‫زادی، علی‌اکبر، حسین اعظمی چهاربرج. «مسئولیت کادر درمانی غیرپزشک». فصلنامه علمی پژوهشی دیدگاه‌های حقوق قضایی 62 (1392): 128-113.
فضائلی، محمدحسین. «گستره شریعت و نقش عرف در حقوق اسلامی». فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی 66 (1393): 125-99.
کاتوزیان، ناصر. الزام‌های خارج از قرارداد. دو جلدی. چاپ 7. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1386.
کاتوزیان، ناصر. قواعد عمومی قراردادها. جلد 1. چاپ 8. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1388.
کاتوزیان، ناصر. وقایع حقوقی. چاپ 7. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1385.
کاظمی، محسن، محمد روشن و شجاع روزبهانی. «مسئولیت ایراد خسارت معنوی ناشی از بیماری‌های ایدز و هپاتیت در اثر انتقال خون ‌آلوده، با نگاهی به پرونده هموفیلی‌ها». فصلنامه حقوق پزشکی 30 (1393): 181-147.
کریمی، نسرین. «حکم اخذ وجه مازاد بر تعرفه توسط پزشکان (زیرمیزی) در مراکز دولتی از منظر فقه و حقوق». فصلنامه حقوق پزشکی 37 (1395): 169-149.
لطفی، احسان. «از رضایت آگاهانه تا انتخاب آگاهانه: گفتاری در تعهد به اطلاع‌رسانی ...». فصلنامه حقوق پزشکی 11 (1388): 72-39.
محقق‫داماد، سیّد مصطفی. قواعد فقه بخش مدنی. چاپ 35. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1391.
محمدی، ابوالحسن. قواعد فقه. چاپ 2. تهران: نشر یلدا، 1374.
مرادزاده، حسن، حدیثه سالارکریمی. «مسئولیت مدنی مجموعه درمانی در آیینه آرای مراجع قضایی». فصلنامه حقوق پزشکی 28 (1393): 75-43.
نصیری، مصطفی، بهروز ثابتی. «حقوق بیماران به‌عنوان مصرف‌کنندگان تجهیزات پزشکی». فصلنامه حقوق پزشکی 26 (1392): 171-141.
نصیری، مصطفی، مریم ثابتی. «حقوق بیماران و مسئولیت مدنی پزشکی». فصلنامه حقوق پزشکی 18 (1390): 60-42.
هاشمی، سیّد محمد. «جامعه مدنی و نظام سیاسی». مجله تحقیقات حقوقی 23 و 24 (1377): 146-53.
یاوری، فاطمه. «ایمنی بیمار و نظام حقوق بشر». فصلنامه حقوق پزشکی 18 (1390): 131-118.
یوسفی، سیّد جمال. «رأی پرونده موسوم به هموفیلی‌ها: نگاهی نو به مسئولیت مدنی دولت در رویه قضایی ایران». فصلنامه پژوهش‌های حقوقی 8 (1384): 285-267.
ب) منابع عربی
حلی، علامه. مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. جلد 6. قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1413 ه.ق.
حلی، محمد (فخرالمحقیق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. جلد 2. قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1387 ه.ق.
خمینی، سیّد روح‌الله. تحریرالوسیله. جلد 2. قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، بی‫تا.
سیستانی، سیّد علی حسینی. منهاج الصالحین. جلد 2. قم: دفتر حضرت آیت‌الله سیستانی، 1417 ه.ق.
عمیدی، سیّد عمیدالدین. کنز الفواعد فی حل مشکلات القواعد. جلد 2. قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1416 ه.ق.
نجفی، محمدحسن. جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. جلد 27. بیروت: دار الحیاء اتراث العربی، 1404 ه.ق.
ج) منابع انگلیسی
Abassi M., H R. Salehi and J. B. Mashayekhi. “The Nature of Medical Obligations in the Light of Comparative Study.” Journal of Medical Law 1(2) (2012): 7-24.