قربانی‌شناسی ‌قضایی برمبنای نظریة برچسب‌زنی و راهکارهای پیشگیری از آن‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

امروزه در اغلب نظام‌های حقوقی دنیا، بزه‫دیدگی سهم عمده‌ای از مطالعات را به خود اختصاص داده و از اهمیت فراوانی برخوردار است. بر همین اساس یکی از انواع مطالعات در بزه‫دیده‫شناسی، قربانی‫شناسی قضایی است که به نقش نهاد عدالت کیفری در ایجاد آسیب به ارباب‌رجوعان خود می‌پردازد. مصادیق این عنوان که می‌تواند بر تمام افراد دخیل در امر دادرسی تحمیل شود، مواردی چون تحمیل هزینه‌های اقتصادی، رفتارهای نامناسب عوامل قضایی و ... می‌باشد. برای شناخت علت و تحلیل صحیح آن باید نظریه برچسب‌زنی را به‌خوبی بررسی کرد. بر پایه این نظریه‌، بزهکاری زمانی به‌وجود می‌آید که قانونگذاران با تصمیم‌های خودسرانه که در زمان و مکان تغییر می‌کند، رفتارهایی را که در جایی دیگر مباح و پذیرفتنی بوده یا هست، جرم‌انگاری کنند. در این مقاله با تحلیل قربانی‌شناسی قضایی، پیامدهای آن از دیدگاه نظریه برچسب‌زنی، آثار مخرّب آن بر فرد و جامعه و آثار عدم‌ِتوجه به آن موردبررسی قرار گرفته شده است.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Justice Victimology on the Basis of Labeling Theory and Methods to Prevent It

نویسندگان [English]

  • Tahmineh Shahpuri 1
  • Mohamad Matin Parsa 1
  • Nabiollah Gholami 2
1 Ph.D. Candidate in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Today, in most legal systems in the world, victimization accounted large share of studies and has great importance. Accordingly, one of the various studies in victimology is justice victimology that analyzes role criminal justice institute on harm to its clients. The examples of the the subject that can be imposed on all those engaged in procedure are imposition of economic costs, inappropriate behavior of judicial factors. To identify the cause and correct analysis should explain Labeling Theory well known. Based on this theory, when criminal exist that legislators criminalize with arbitrary decisions that varies in time and space, or behaviors that somewhere else is permissible and acceptable. In this article, with analysis of justice victimology, its consequences in terms of labeling theory, its destructive effects on the individual and society and effects of lack of attention has explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Victim
  • Justice Victimology
  • Labeling Theory
  • Prevention

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آخوندی، محمود. آیین دادرسی کیفری. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد، 1377.
آشوری، محمد. عدالت کیفری (مجموعه مقالات). تهران: گنج دانش، 1376.
اسپینس، جفری، تامس برنارد و برایان ولد. جرم‌شناسی نظری (گذری بر نظریه‌های جرم‌شناسی). ترجمه علی شجاعی. تهران: انتشارات سمت، 1380.
پرادل، ژان. تاریخ اندیشه‌های کیفری. ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران: انتشارات سمت، 1388.
پیکا، ژرژ. جرم‌شناسی. ترجمه دکتر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1370.
جلایی‫پور، حمیدرضا، جمال محمدی. نظریه‌های متأخر جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی، 1387.
خالقی، علی. آیین دادرسی کیفری. جلد اول. چاپ سوم. تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1388.
دانش، تاج‌زمان. دادرسی اطفال بزهکار و حقوق تطبیقی. تهران: نشر دادگستر، 1378.
رایجیان، مهرداد. «بزه‫دیدگان و نظام عدالت جنایی». مجله حقوقی دادگستری 52-3 (1384): 119-75.
رستمی، لمیاء، ندا محتشمی. «نظریة تعامل‌گرایی و تحلیل انتقادی آن». مجله مطالعات حقوقی 5(2) (پاییز 1392): 101-59.
رهبری‫حق، زمان. «بررسی حقوق متهم در قانون آیین دادرسی کیفری جدید در تحقیقات مقدماتی و تطبیق آن با کنوانسیون‌های بین‌المللی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، بهار 1381.
روشه، گی. جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز. ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: مؤسسه فرهنگی تبیان، 1376.
سلیمی، محمد، علی داوری. جامعه‌شناسی کج‌روی. تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه، 1380.
سیگل، لری، جوزف سنا. «دو نظریه واکنش اجتماعی؛ برچسب‌زنی و تعارض». ترجمه جعفر محمدپور فرد. فصلنامه امنیت (معاونت امنیت وزارت کشور) 4(12 و 11) (1379): 64-54.
شاهپوری، تهمینه. «بزه‫دیدگی قضایی در مرحله مقدماتی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه قم، 1393.
صدیق سروستانی، رحمت‫الله. آسیب‌شناسی اجتماعی، جامعه انحرافات اجتماعی. تهران: انتشارات آن، 1383.
عباچی، مریم. حقوق کیفری اطفال در اسناد ملل. تهران: انتشارات مجد، 1380.
عباس حیدری، علی سودمند و پروانه مشکین‌یزد. «تحلیل مفهوم انگ (استیگما) بیماری روانی». فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی علوم‌پزشکی بیرجند 11(3) (1393): 228-218.
عبدی، عباس. مباحثی در جامعه‌شناسی حقوقی در ایران. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371.
فرجاد، محمدحسین. آسیب‌شناسی اجتماعی و جامعه‌شناسی انحرافات. تهران: انتشارات بدر، 1371.
فلانگان، گریگوری. «مهندسی جرم». مترجم عباس ایمانی. مجله کانون وکلا 188 و 189 (بهار و تابستان 1384): 169-161.
گسن، ریموند. مقدمه‌ای بر جرم‌شناسی. ترجمه مهدی کی‫نیا. تهران: مهدی کی‌نیا، 1370.
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. جرم‌شناسی (بزه‫دیده‫شناسی). تقریرات دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی. تهران: دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، 74-1373.
نجفی ابرندآبادی، علی‫حسین، حمید هاشم‫بیگی. دانشنامه جرم‌شناسی. تهران: گنج دانش، 1377.
نجفی ابرندآبادی، علی‫حسین. مختصر جرم‌شناسی. تقریرات جمع‌بندی کارشناسی ارشد، مجتبی جعفری، 1387.
وایت، راب، فیونا هینس. درآمدی بر جرم و جرم‌شناسی. ترجمة روح‌الله صدیق بطحایی اصل. تهران: نشر دادگستر، 1382.
ورسلی، پیتر. جامعه‌شناسی مدرن. ترجمه حسن پویان. تهران: انتشارات چاپخش، 1373.
ورسلی، پیتر. نظم اجتماعی در نظریه‌های جامعه‌شناسی. ترجمه سعید معیدفر. تهران: مؤسسه فرهنگی تبیان، 1378.
ویلیامز، فرانک پی، ماری لی دی مک‫شین. نظریه‌های جرم‌شناسی. ترجمة حمیدرضا ملک‌محمدی. تهران: نشر میزان، 1383.
ب) منابع خارجی
Braithwaite, J. “Setting Standards for Restorative Justice.” BRIT.J. Criminal 42 (2002): 107-122.
Denzin, K. Norman. Symbolic Interactionism and Cultural Studies. Bradford, United Kingdom: Emerald Group Publishing Limited, 1992.
Jahnson, V. People. Calofornia Case Law. cal App 4th. vol 98. California: Lib Guides at Loyola Law School, 2002.
Melossi, Dario. “Overcoming the Critical Criminology-Toward a Ground Labeling Theory.” Criminology 23(2) (1985): 193-208
Orth, Uli. “Secondary Victimization of Crime Victims by Criminal Proceeding.” Social Justice Research 15(4) (December 2002): 313-325
Skalansky, David Alan. “Seeing Blue: Police Reform, Occupational Calture and Cognitive Burn-in.” Police Occupational Cultural 75 (January 2007): 19-45.
Tapia, Michael. “Untangling Race and Class Effects on Juvenile. Arrests.” The Journal of Criminal Justice 38 (2010): 255-265.