بررسی تقدّم مقررات حقوق محیط‌زیست بر حکم تحلیل انفال

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام‌نور آذربایجان شرقی، آذربایجان شرقی، ایران .

چکیده

در اینکه آیا حکم تحلیل انفال برای شیعیان مقدّم است یا رعایت مقررات محیط‌زیست و کدام‌یک بر دیگری ارجحیّت دارد، بایستی ماهیت، عمومیّت و آثار هر دو حکم یعنی حکم تحلیل انفال و نیز ضرورت حفظ محیط‌زیست، موردتوجه قرار گیرد، از طرفی حق داشتن محیط‌زیست سالم یکی از مصادیق حقوق هم‌بستگی است که نسل سوم حقوق بشر را شامل می‌شود. از سوی دیگر انفال و مالکیت آن و نحوة توزیع منابع طبیعی، موضوعی است که در حفاظت از محیط‌زیست سالم، نقش بسزائی دارد. هرچند در اینکه تصرّف در انفال برای شیعیان مباح است یا خیر؟ بین فقها اختلاف‌نظر وجود دارد، لکن امروزه حفاظت از محیط‌زیست سالم از مرزها عبور کرده و جنبة عمومی بین‌المللی به خود گرفته است. به‌طوری‌که در نسل سوم حقوق بشر، یکی از مصادیق عمدة آن به‌شمار می‌رود. لذا علاوه‌بر قوانین داخلی و نیز قواعد حقوقی مانند قاعدة لاضرر که به‌نوعی حکم تحلیل انفال را تحدید می‌نمایند، امروزه مقررات بین‌المللی نیز درجهت تحقّق داشتن محیط‌زیست سالم برای نوع بشر، بهره‌برداری از انفال توسط مردم را محدود خواهد نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review the Right of Environmental Regulations to Take Precedence over the Anfal Analysis Order

نویسنده [English]

  • Mohammad Masoudinia
Assistant Professor, Payam Noor University of East Azarbaijan, East Azarbaijan, Iran.
چکیده [English]

In order to prioritize the Anfal analysis order for the Shiites or to observe environmental regulations and which is superior to the other, the nature, generalizability and effects of both judgments, namely, the Anfal analysis and the necessity of environmental protection, must be taken into consideration, on the other hand, the right having a healthy environment is one example of solidarity rights that includes the human right of the third generation. On the other hand, Anfal and its ownership and distribution of natural resources are a matter of great importance in protecting the healthy environment. However, is it possible to capture Anfal for Shiites? There is a controversy between jurists, but today, protecting the healthy environment has crossed the borders and has become a global public. As in the third generation of human rights, it is one of its main examples. Therefore, in addition to domestic laws and legal rules such as the rule of law that impose a kind of anfal analysis, today's international regulations will limit the use of anfals by humans in order to achieve a healthy environment for humankind.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right
  • Anfal
  • Environment
  • Human Rights
  • Solidarity Rights

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
افتخارجهرمی، گودرز. «حق بر محیط‌زیست با تأکید بر دسترسی به اطلاعات زیست‌محیطی». مقاله ارائه‌شده در نخستین همایش حقوق محیط‌زیست، خرم‫آباد، 1391.
بلوچ، غلامرضا. فرهنگ مصور فارسی. چاپ دوم. تهران: انتشارات اسرار دانش، 1379.
پارسا، علیرضا. «محیط‌زیست و حقوق بشر: بررسی حق برخورداری از محیط‌زیست سالم و شایسته به‌عنوان حقی بشری». مجله اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی 135 و 136 (آذر و دی 1377): 130.
تقی‫زاده انصاری، مصطفی. حقوق سازمان‌های بین‌المللی. تهران: نشر فومن، 1380.
تقی‫زاده انصاری، مصطفی. حقوق محیط‌زیست در ایران. تهران: انتشارات سمت، 1384.
زیاران، بزرگمهر. «توسعة حقوق بین‌الملل محیط‌زیست». مجله‌ سیاست خارجی 8(3) (1373): 472.
صانعی، سیّد مهدی. انفال و آثار آن در اسلام. چاپ اول. قم: بوستان کتاب، 1379.
عمید، حمید. فرهنگ فارسی. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1360.
فراهانی‫فرد، سعید. اقتصاد منابع طبیعی از منظر اسلام. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1389.
فراهانی‌فرد، سعید. «سیاست‌های مالی و ثروت‌های طبیعی». مجله اقتصاد اسلامی 2 (1380): 48.
فیروزی، مهدی. حق بر محیط‌زیست. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، 1384.
قرشی، سیّد علی‌اکبر. قاموس قرآن. تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه، 1371ه.ش.
کاتوزیان، ناصر. اموال و مالکیت. تهران: انتشارات میزان، 1389.
کاتوزیان، ناصر. دورة مقدماتی حقوق مدنی: اعمال حقوقی: قرارداد ـ ایقاع. جلد 3. تهران: انتشارات گنج دانش، 1385.
کاتوزیان، ناصر. مقدمة علم حقوق و مطالعهدر نظام حقوقی ایران. چاپ 34. تهران: شرکت انتشار، 1396.
کیس، الکساندر. مقدمه‌ای بر حقوق بین‌الملل محیط‌زیست. جلد اول. ترجمه‌ محمدحسن حبیبی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
مشهدی، علی. حقّ بر محیط‌زیست سالم. تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1392.
یزدی، محمدعلی. «متولی سهم امام (ع)». مجله فقه اهل‌بیت 14 (1377): 81.
ب) منابع عربی
ابن‌منظور، محمد بن مکرم. ‌لسان‌العرب. بیروت: دارصادر، ۱۴۱۴ ه.ق.
حلبی، ابوصلاح تقی‫الدین ابن نجم‫الدین. الکافی فیالفقه. چاپ اول. اصفهان: کتابخانة عمومی امیرالمؤمنین، 1403ه.ق.
دیلمی، سلّار حمزه بن عبدالعزیز. المراسم العلویه و الاحکام النبویه. قم: منشورات الحرمین، 1404ه.ق.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. المفردات الفاظ قرآن. تهران: نشر مرتضوی، 1383.
فراهیدی، خلیل بن احمد. العین. تهران: انتشارات اسوه، 1424ه.ق.
فیومی، احمد بن محمد مقری. المصباح المنیر. قم: مؤسسه دارالهجره، بی‫تا.
قرآن کریم.
وزارة الأوقاف والشؤن الإسلامیة کویت. موسوعة الفقهیة الکویتیه. جلد 7. وزارة الأوقاف والشؤن الإسلامیة کویت، 1404 ه.ق.
همدانی، رضا بن محمدهادی. مصباح‌الفقیه، کتاب خمس. قم: المؤسسه الجعفریه لاحیاء التراث، 1376 ه.ش.