کنترل خشونت‫های زیست‌محیطی از دیدگاه نظریه بازدارندگی کیفر‎‬‬‬‎

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران.

چکیده

امروزه جرایم خشونت‌آمیز زیست‌محیطی، جهان معاصر را با معضلات و پریشانی‌های عظیمی رو‌به‌رو کرده است. منظور از جرایم خشونت‌آمیز زیست‌محیطی، آن دسته از رفتارهای پرخاشگرانه است که در قوانین جزایی دارای مجازات می‌باشند. پرخاشگری علاوه‌بر آسیب‌های جسمی، آسیب‌های روانی را نیز دربرمی‌گیرد، آن‌چنان‌که امروزه در جرایم زیست‌محیطی مشهود است. یکی از بایسته‌های حقوق کیفری محیط‌زیست این است که مجازات‌ها بایستی مناسب و کارآمد باشند. ضمانت‌اجرای مناسب و کارآمد آن است که بتواند بازدارندگی داشته باشد. نظریه بازدارندگی یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین نظریه‌های مربوط به توجیه کیفر است. فرض اساسی نظریه بازدارندگی آن است که انسان، موجودی عاقل و اندیشمند است و درنتیجه به بررسی هزینه ـ فایده اعمال و اقدامات خود می‌پردازد. بر اساس نظریه بازدارندگی، قطعیت، شدّت مجازات و سرعت در اجرای آن می‌تواند از ارتکاب جرایم توسط بزهکارانِ بالقوه پیشگیری کند، به‌طوری‌که وی را به‌سوی عدم‌ارتکاب جرم سوق دهد.
در این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی سعی بر آن شده که جلوه‌های همسو و مغایر با بازدارندگی در عرصه تقنین و قضا مورد‌تحلیل قرار گرفته و به ارائه پیشنهادهای کاربردی بپردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Controlling of Environmental Violence from the Perspective Deterrence Theory

نویسندگان [English]

  • Mehdi Sabooripour 1
  • Amin Hajivand 2
1 Assistant Professor, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Student in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Sciences, Ferdowsi University, Razavi Khorasan, Iran.
چکیده [English]

Today, environmental violent crimes have caused the contemporary world to face huge disasters. The purpose of environmental violent crimes is those aggressive behaviors that are punishable by criminal law. In addition to physical damage, aggression involves mental illness, as it is now evident in environmental crime. One of the requirements of the criminal law of the environment is that penalties must be such that they are appropriate and efficient. The guarantee of proper and efficient implementation is that it can be deterred. The theory of deterrence is one of the most important and most influential theories related to the justification of punishment. The basic premise of deterrence is that humankind is a wise and thoughtful entity, and therefore examines the cost-benefit of its actions. According to the theory of deterrence, certainty, severity of punishment, and the speed of its implementation can prevent the perpetration of crimes by potential offenders, leading them to non-committing a crime.
In this paper, the analytical-descriptive method has tried to analyze the conflicting effects of inhibition in the field of law and justice and to provide practical suggestions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Violence
  • Environmental Crime
  • Deterrence
  • Severity of Punishment
  • Punishment

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
آنسل، مارک. دفاع اجتماعی. چاپ چهارم. ترجمة محمد آشوری و علی‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران: نشر گنج دانش، 1391.
بولک، برنار. کیفرشناسی. چاپ سوم. ترجمة علی‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران: ‌انتشارات مجد، 1382.
پرادل، ژان. تاریخ اندیشه‌های کیفری. ترجمة علی‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران: انتشارات سمت، 1381.
پوربافرانی، حسن، مرضیه همتی. «نقد سیاست کیفری ایران در قبال جرایم زیست­محیطی». فصلنامه مجلس و راهبرد 87 (1395): 373-349.
تقی‌زاده دوغیکلا، جواد. «مسئله اساسی‌سازی نظم حقوقی». مجله پژوهشهای حقوقی 11 (1383): 169-122.
دادگر، یداله. م‍ؤلفه‌ها و ابعاد اساسی حقوق و اقتصاد. تهران: انتشارات پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و نور علم، 1389.
زارع مهدوی، قادر، حمیدرضا دانش‌ناری. امنیت بین‌المللی و جرایم زیست‌محیطی. تهران: نشر میزان، 1395.
زهره‌وندی، مهدی. «نقش قوه قضائیه در قبال مسائل زیست­محیطی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
صفاری، علی. «کیفرشناسی و توجیه کیفر» در علوم جنایی (گزیده مقالات آموزشی برای ارتقای دانش دست‌اندرکاران مبارزه با مواد مخدر در ایران). جلد دوم. کمیته ‌معاضدت ‌قضایی‌ ستاد مبارزه ‌با موادمخدر. 151-98. تهران: انتشارات سلسبیل، 1384.
عبدالهی، محسن. «جنایت بر ضدّ محیط­زیست در حقوق بین­الملل». مجله علوم محیطی 1 (1382): 64-49.
عبدالهی، محسن. «حمایت کیفری از محیط‌زیست، تأملی بر بایسته‌های حقوق کیفری زیست‌محیطی». مجله پژوهشکده علوم محیطی 5(1) (1386): 117-97.
علی‌نژاد، آذر. «سیاست جنایی مشارکتی در حوزه جرایم محیط‌زیستی». رسالة دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی، تهران: دانشگاه تهران، 1395.
کوسن، موریس. اصول جرم‌شناسی. ترجمة میرروح‌اله صدیق. تهران: انتشارات دادگستر، 1385.
کوشکی، غلامحسن. «چالش­های نظام کیفری ایران در حوزه جرایم زیست­محیطی». فصلنامه اطلاع‌رسانی حقوقی 17 و 18 (1388): 104-87.
گرجی‌فرد، حمیدرضا. جرم‌شناسی سبز. تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1395.
لازرژ، کریستین. درآمدی بر سیاست جنایی. ترجمة علی‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران: انتشارات میزان، 1382.
مجیدی، محمود. «راهکارهای تأمین جرم­انگاری توسعه‌گرا در حقوق کیفری». پژوهشنامه حقوق کیفری 6 (1396): 278-259.
محمودی‌جانکی، فیروز، سارا آقایی. «بررسی نظریه بازدارندگی مجازات». فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران) 38 (1387): 361-339.
مشهدی، علی. حقوق آلودگی هوا. تهران: نشر خرسندی، 1392.
میرعظیم، قوام. حمایت کیفری از محیط­زیست. تهران: نشر سازمان حفاظت از محیط­زیست، 1375.
میرمحمدصادقی، حسین. حقوق جزای اختصاصی. جلد سوم، جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی. تهران: نشر میزان، 1396.
نبوی، محمدهادی. جرم­انگاری تروریسم از منظر آموزه‌های فقه جعفری و حنفی. تهران: نشر مجد، 1394.
نعیمی، مرتضی. «تحلیل اقتصادی رفتار بزهکار و تبیین بازدارندگی مجازات». پژوهشنامه حقوق کیفری گیلان 6 (1394): 229-203.
یادی‌پور، مهدی. مقدمه‌ای بر حقوق و اقتصاد. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1389.
ب) منابع خارجی
Doob, A.N. Issues Related to Harsh Sentences and Mandatory Minimum Sentence: General Deterrence and Incapacitation. Toronto: Center for Criminology Sociological Studies, University of Toronto, 2014.
Estrada, Javier. “Law and Behavioral Economics.” Working Paper, IESE Business School, Department of Finance, October 2001.
Grant, Simon Harold, Timothy Van Zandt. “Expected Utility Theory.” (November 25, 2007). INSEAD Business School Research Paper No. 2007/71/EPS, 5-11.
Hayward, Keith. “Situational Crime Prevention and it's Discontents: Rational Choice Theory versus the Culture of Now.” Social Policy & Administration Magazine 41 (2007): 232-250.
Mayaud, Yves. Le Terrorism. Paris: Dalloz, 1997.
Pradel, Jean, et Michel Danti-juan. Manuel dr Droit Pénal Special. 2 édit. Paris: Cujas, 1994.
Uhlmann, David M. “Protection of the Environment through Criminal Law: An American Perspective.” Law Review 6(2) (December 2016): 144-163.
White, Rob. “Environmental Crime and Problem-Solving Courts.” Crime Law and Social Change 59(3) (2013): 267-278.