آزادی گزینش عناوین دعوایی: درستی یا نادرستی پذیرش دعوای تنفیذ

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

2 دانشیار، گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.48300/jlr.2022.321420.1896

چکیده

برای اِعمال حق دادخواهی به‌عنوان یک حق طبیعی مورد تأکید قوانین اساسی و میثاق‌‌های بین‌المللی، غیر از موارد بسیار نادر که قانون مشخص کرده، افراد از آزادی کامل برخوردار هستند؛ تا جایی که این آزادی در انتخاب عنوان دعوا نیز رعایت شده و می‌توان نظریه اصل آزادی‌خواهان در تعیین عناوین دعوا را ارائه نمود. از سوی دیگر با وجود اینکه وجود نفع و همچنین اختلاف به‌عنوان شرط تحقق دعوا قلمداد می‌‌گردد، گاه دعاوی با عنوان تنفیذ در دادگاه‌ها اقامه می‌شوند که رویه‌ قضایی موضع یکسانی در پذیرش یا رد آن‌ها ندارد؛ گرچه دادگاه می‌تواند دست به باز توصیف یا تطبیق توصیف صحیح بر وقایع دعوایی بزند؛ اما این بدان معنا نیست که دادرسی مدنی همچون دادرسی کیفری از عناوین معین و مشخص قانونی تبعیت می‌کند و طبیعتاً دعوای تنفیذ معامله یا سند، آن‌چنان که مقنن نیز آن را در مواردی تجویز نموده قابل بررسی است. دربارۀ اینکه علاوه بر موارد معین قانونی این دعوا قابل رسیدگی است یا خیر، موضع رویه قضایی مورد نقد قرار می‌گیرد؛ به باور پژوهندگان گرچه بی‌‌تردید، خواهان در طرح این دعوا ذی‌‌نفع است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Freedom of Parties to Choose the Title of Litigation: To Be True or Not True in Accepting the Litigation of Homologation

نویسندگان [English]

  • Ali Shamsi 1
  • Hassan Mohseni 2
1 Ph.D. student in Private Law, Faculty of Law, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.
2 Associate Professor, Department of Private and Islamic Law, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Right to action as a natural right recognized in Constitution an International Pacts. Except some rare cases, everybody is free to act with this right. The conflict is a pre se requisite of litigation but we see some cases by the subject of homologation a contract which has not yet a conflict and courts have not a similar jurisprudence in cases. Although courts can, qualification or requalification the title of litigation but the manner is civil cases is different and the courts can see the cases, which permitted by laws and regulations exceptionally. We think that a litigant has profit to litigate and so we are trying to critic the case law and courts can, qualification or requalification the title of litigation but the manner is civil cases is different and the courts can see the cases, which permitted by laws and regulations exceptionally. So as a result, every conflict by a legal consequence will be accepted as litigation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Litigation
  • Conflict
  • Action
  • Homologation
  • Procedure

مراجع

الف) منابع فارسی
کتاب‌ها:
- الماسی، نجادعلی. تعارض قوانین. چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات میزان،1392.
- بازگیر، یداله. آراء قطعیت یافته دادگاه‌ها در امور مدنی. چاپ اول. تهران: انتشارات جاودانه، 1389.
- خدابخشی، عبدالله. تأثیر دکترین حقوقی در آرای قضایی. چاپ اول. تهران: معاونت آموزش قوه قضاییه، 1390.
- خدابخشی، عبدالله. تحلیل فقهی حقوقی قانون امور حسبی و تأثیر آن در رویه قضایی. چاپ اول. تهران: نشر خرسندی، 1392.
- خدا بخشی، عبدالله. حقوق دعاوی قواعد عمومی دعاوی. چاپ اول. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1392.
- خدابخشی، عبدالله. حقوق دعاوی 1 قواعد عمومی دعاوی. چاپ سوم. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1399.
- زندی، محمدرضا. رویه قضایی دادگاه‌های تجدید نظر استان تهران در امور مدنی. جلد اول. چاپ اول. تهران: انتشارات جنگل، 1388.
- زندی، محمدرضا. رویه قضایی دادگاه‌های عمومی تهران در امور مدنی. جلد دوم. چاپ اول. تهران: انتشارات جنگل، 1395.
- سنگلجی، محمد. قضا در اسلام. چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران،1384.
- سنگلجی، محمد. آیین دادرسی در اسلام. چاپ اول. تهران: انتشارات خط سوم، 1382.
- عابدیان، میرحسین، مجتبی اسدزاده و علی فیروزمند. در تکاپوی عدالت. چاپ دوم. تهران: نشر میزان،1392.
- فرکمان، آنکه و توماس وگریش. دادگستری در آلمان. چاپ دوم، ترجمه محمد صادری توحید خانه و حمید بهره‌مند بگ‌نظر. تهران: انتشارات سمت، 1388.
- قاسمی، مهدی. طرح و دفاع از دعوای تنفیذ قرارداد. چاپ اول. تهران: نشر چراغ دانش،1394.
- کاتوزیان، ناصر. اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1392.
- کاتوزیان، ناصر. حقوق مدنی درس‌‌هایی از شفعه وصیت و ارث. چاپ سوم. تهران: نشر میزان، 1381.
- کاتوزیان، ناصر. عقود معین. جلد سوم. چاپ پنجم. تهران: انتشارات گنج دانش،1381.
- کاتوزیان، ناصر. نقد رویه قضایی. چاپ اول. تهران: انتشارات جنگل: 1391.
- کاتوزیان، ناصر. ضمان قهری. الزام‌های خارج از قرارداد مسئولیت‌های خاص. جلد دوم. چاپ اول. تهران: گنج دانش 1397.
- مارتین، ریموند. اصول راهبردی دادرسی مدنی. ترجمه اسماعیل شایگان. تهران: نشر میزان، 1395.
- متین دفتری، احمد. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی. چاپ دوم. تهران: انتشارات مجد،1387.
- محسنی، حسن. اداره جریان دادرسی مدنی، چاپ دوم. تهران: شرکت سهامی انتشار،1393.
- محسنی، حسن. آیین دادرسی مدنی فرانسه. جلد دوم. چاپ اول. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1394.
- موسوی، سید عباس. تبلور اصول حقوقی در آراء محاکم عالی. چاپ اول. تهران: انتشارات خرسندی،1400.
- مهدیرجی، رضا. ایرادات قضایی بر نحوه طرح دعاوی حقوقی. چاپ اول. تهران: نشر دادگستر،1394.
- میرزایی، علیرضا. تملک اراضی توسط دولت و شهرداری‌ها. چاپ اول. تهران: انتشارات صابریون،1387.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. دائره‌المعارف علوم اسلامی. جلد اول. چاپ سوم. تهران: انتشارات گنج دانش، 1381.
- کاتبی، حسینقلی. فرهنگ حقوقی فرانسه ـ فارسی. چاپ دوم. تهران: گنج دانش، 1380.
- معین، محمد. فرهنگ لغت فارسی. چاپ دوم. تهران: انتشارات فردوس،1386.
- مرکز مطبوعات قوه قضاییه. مجموعه تنقیح شده قوانین و مقررات حقوقی کاربردی. جلد اول. چاپ اول. تهران: انتشارات قوه قضاییه،1396.
- مرکز مطبوعات قوه قضاییه. مجموعه مشاوره‌های قضایی معاونت آموزش قوه قضاییه آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی. چاپ اول. تهران: انتشارات جنگل،1393.
- مذاکرات و آراء هیئت عمومی دیوان عالی کشور. جلد دهم. چاپ اول. تهران: اداره وحدت رویه و نشر مذاکرات هیئت عمومی دیوان عالی کشور، 1383.
- مکرم، علی. نرم‌افزار حقوقی بانک اطلاعات آراء دادگاه‌ها و نظریات مشورتی. نسخه 2/11، 1393.
مقالات:
- شمسی، علی و حدیث حاتمی. «صلاحیت‌های انحصاری دادگاه عمومی شهرستان تهران». مدرسه حقوق، 92(1394).
- متین دفتری، احمد. «دعوای مدنی چیست». بی‌نا. بی‌تا.
- محسنی، حسن. «عدالت آیینی: پژوهشی پیرامون نظریه‌های دادرسی عادلانه مدنی». فصلنامه حقوق مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 38، 1(1387): 285-319.
Doi: 20.1001.1.25885618.1387.38.1.14.1
- محسنی، حسن. «نفع در دادخواهی‌ها: بررسی دکترین حقوقی و رویه قضایی ایران و فرانسه». مطالعات حقوقی، 11، 31(1398)، 237-266.
Doi: 10.22099/jls.2019.5240
منابع خارجی:

- Cadiet, Loïc, Jacques Normand, Soraya Amrani Mekki . Théorie générale du procès. Paris: Presses universitaires de France, 2014. 
- Cayrol Nicolas. Action en justice. Paris: Dalloz, 2007.
- Cornu, Gérard. Vocabulaire juridique. Paris: PUF / Quadrige, 2007.
- Ernest, Metzger. An Outline of Roman Civil Procedure, Roman Legal Tradition, 9(2013), 1-30. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1588142
- Halpérin, Jean Luis. L’itinéraired’histoiredelaprocé dure civil. Paris: IRJS, 2014.
- Hoareau-Dodinau, Jacqueline. Procéder: pas d’action, pas de droit ou pas de droit, pas d’action?. Limoges: Presses universitaires de Limoges, 2006.
- Jeuland, Emmanuel. Droit processuel général. Paris: LGDJ, 2014.
- Motulsky, Henry. L’action enjusticeet le droit subjectif in  Archives de la Philosophie du Droit, 1964.
پژوهشهای حقوقی
دوره 22، شماره 56
اسفند 1402
صفحه 367-398

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار