مطالعۀ تطبیقی سیاست جنایی تقنینی ایران با کنوانسیون مریدا در مبارزه با فساد مالی و تحولات آن

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی.

چکیده

فساد مالی دارای ماهیت پیچیده و دامنه آثارش نیز بسیار گسترده و متنوع است. این پدیده سبب کاهش سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی می‌شود، ترکیب مخارج دولت را بر هم می‌زند، فاصله طبقاتی و نابرابری‌ها را افزایش می‌دهد، وجدان جمعی را جریحه‌دار و از درجه مشروعیت و اعتبار دولت‌ها می‌کاهد و در یک بیان کلی پایه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع را متزلزل می‌کند. برای حل این معضل فراگیر، در گام نخست باید به شناسایی همه جنبه‌ها و ویژگی‌های فساد پرداخت و پس از دست یافتن به تعریفی جامع و مانع، عوامل و زمینه‌های بروزش را به دقت بررسی و با در نظر گرفتن تبعات گوناگونش، راهکارهای مبارزه را با بهره‌گیری از تجربه سایر کشورها و در نظر گرفتن ظرفیت‌های ملی و بین‌المللی احصاء نمود. سیاست جنایی، تدبیری مهم در مقام پیشگیری و مبارزه با جرایم و انحرافات است که در جوامع مختلف دارای مدل‌های متعددی است و البته یکی از انواع اثرگذار و مورد قبول بیشتر نظام‌های سیاسی، سیاست جنایی تقنینی است. در این مقاله با این فرضیه که سیاست جنایی تقنینی ایران متناسب با توسعه نظام اداری و فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در سه دهه اخیر به نحو مطلوبی رشد نیافته و به روز نشده، بر این امر صحه گذارده که فساد مالی عمدتاً ناشی از سوءاستفاده افراد (اشخاص بخش خصوصی و کارکنان دولت با حکومت) از نارسایی و ضعف یا نبود ضمانت اجرایی مناسب در قوانین است. به‌‌ منظور اثبات این ادعا، قوانین و مقررات ناظر بر پیشگیری و مبارزه با فساد مالی اعم از قوانین اساسی‌ و عادی مرور و ابهام‌ها و خلأهای موجود بیان شده و تجزیه و تحلیل شده‌اند. از سوی دیگر با توجه به الحاق دولت به کنوانسیون مریدا برای مبارزه با فساد، این فرصت مناسب به دست آمده تا در پرتو الزام به هماهنگی با سیاست‌های بین‌المللی مقرر و با استفاده از ظرفیت موجود در قانون اساسی و موازین فقهی نسبت به اصلاح سیاست جنایی تقنینی در رابطه با فساد مالی مبادرت شود؛ پس در این نوشتار مطالعه تطبیقی سیاست جنایی تقنینی ایران با مفاد این کنوانسیون بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Iran’s Criminal Legislative Policy With UNCAC in the field ofcorruption and its Evolutions Financial Anti

نویسنده [English]

  • Mohammad BagheriKomarolia
چکیده [English]

Corruption has a complex nature with a vast and divers of effect. This phenomenon results in the decline in investment and economic growth, distortion of the expenditure patterns of government, increase in the gap among different income groups and inequality. Moreover, it destroys collective consciousness, reduces the legitimacy and creditability of government and in a general terms it damages economic, social and cultural pillars of communities For tackling this rampant malice, all aspects and features of corruption should be identified. Thenhaving found an extensive and exclusive definition its favourable grounds and reasons should be looked in to and approaches to fight against it should be recognized by other countries and considering national as well as international capacities Criminal policy is considered as a significant measure for preventing and fighting against crimes and abuses which follow diverse models in different communities Legislative criminal policy is one of the most influential measures acceptable by most political systems. In this paper efforts have been made to reiterate that corruption is resulted from the abuse done by individuals (in both private and public sector) due to the defect or lack of sufficient sanction provided by laws with this supposition that Iran, s legislative criminal policy has not been developed based on the advancement of its bureaucratic system as well as national, economic and social activities For the purpose of proving this supposition, rules and regulations governing the fight and prevention of corruption including constitutional and ordinary ones have been reviewed and ambiguities and loopholes in this respect have been analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Financial Corruption
  • Criminal Legislative Policy
  • crime
  • UNCAC
1. آشوری، محمد. آیین دادرسی کیفری. جلد 2. تهران: سمت، 1383، چاپ چهارم.
2. پاکجو، افشین و همکاران. «مصادره و استرداد دارایی های نامشروع و تعهدات اعضای کنوانسیون ملل متحد برای مقابله با فساد». فصلنامه دانش ارزیابی 5 (1389).
3. دیهیم، علیرضا. ابعاد حقوقی مبارزه با فساد، جزوه آموزشی کارکنان سازمان بازرسی کل کشور (1390).
4. رفیعی، حسین. رانت.«فساد مالی ـ اداری». مجله کتاب نقد 37 (1384).
5. روشنی، سینا. «روش‌های مبارزه با فساد مالی و اداری». مجله بانک و اقتصاد64 (1384).
6. سازمان بازرسی کل کشور. آشنایی با شورای دستگاه‌های نظارتی کشور و عملکرد آن. تهران: دبیرخانه شورا، 1391.
7. ساکی، محمدرضا. آشنایی با جرم پولشویی. تهران: جاودانه، 1387.
8. عباس‌زادگان، سیّدمحمد، فساد اداری. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، 1383.
9. کاتوزیان، ناصر. حقوق مدنی. ایقاع. تهران: نشر میزان، 1390.
10. کمیته علمی ستاد بزرگداشت قوه قضاییه، تحلیل فقهی و حقوقی مبارزه با تخلفات اقتصادی. تهران: قوه قضاییه، 1388.
11. لانگست، پیتر و دیگران. برنامه‌های جهانی مبارزه با فساد، ترجمه حمید بهره‌مند و امیرحسین جلالی. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، چاپ دوم، 1387.
12. موسوی، سیّدمهدی. «راهکارهای برون رفت از چالش‌های اجرای کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد در حقوق ایران». فصلنامه دانش ارزیابی 5 (1389).
13. میرمحمدصادقی، حسین. حقوق جزای بین‌الملل. تهران: میزان، چاپ دوم، 1386.
14. نجف‌پور، شعبان و کمالی یحیی، نقش رسانه‌ها در پیشگیری و مبارزه با فساد و ارائه راهکارهای عملی. مجموعه مقالات همایش ارتقای سلامت اداری. تهران: مرکز مدارک علمی و انتشارات، 1385.