کنکاشی در رأی شماره 261 مورخ 1391/5/9 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران؛ مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند

چکیده

یکی از وظایف مجلس، علاوه بر قانونگذاری، نظارت بر اعمال قوه مجریه و نهادهای عمومی جهت حسن اجرای قانون است. نظارتی که می‌تواند در اشکال سیاسی، مالی، و ... باشد. با انتصاب شخصی به مدیر عاملی صندوق تأمین اجتماعی، برخی از نمایندگان مجلس نسبت به اقدام وزیر ذی‌ربط جهت انتصاب او به واسطه نداشتن شرایط لازم اعتراض کردند و خواستار برکناری وی شدند. وزیر نظر مشورتی نمایندگان مجلس را نپذیرفت و مجلس برای تکمیل نظارت خود از اهرم استیضاح سود جست. اما قبل از به ثمر نشستن استیضاح، با وساطت برخی مبنی بر پذیرش نظر نمایندگان، موضوع استیضاح منتفی گردید؛ اما در پی عدم عزل مدیر فوق، موضوع از سوی تنی چند از نمایندگان مجلس در دیوان عدالت اداری مطرح شد و هیأت عمومی دیوان طی دادنامه شماره 261 مورخ 1391/5/9 حکم انتصاب را ابطال نمود. بی‌گمان صدور چنین رأیی دارای آثار و نتایجی است که محدود به پرونده نمی‌شود. صرف‌نظر از صلاحیت‌های لازم برای تصدی مدیریت فوق که محل تردید است، رسیدگی هیأت عمومی دیوان و صدور حکم ابطال یک انتصاب، ضمن آنکه جایگاه و شأن دیوان را تنزل می‌دهد، صلاحیت قانونی آن را برای رسیدگی و صدور حکم با اشکالات جدی حقوقی مواجه می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cancellation as Instance of Impeachment: Investigating Judgment of General Board of Administrative Justice about Managing Director of Social Security Fund

نویسندگان [English]

  • Majid Banaei Oskoei 1
  • Vahid Agah 2
چکیده [English]

Appointment of ex-public and revolutionary prosecutor of Tehran to managing director of social security fund was seriously criticized by Parliament and it was requested from the Minster of Cooperative for his dismissal. Minister reject this issue and he was gone under impeachment at Parliament, finally the decision of impeachment was rejected and Parliament instead of continuing political control, assigned this issue to The Judiciary and General Board of Court of Administrative Justice. By virtue of Written verdict No. 261 dated July 30, 2012 this appointment Was cancelled; In which, is regarded as exception case in history of Court of Administrative Justice. This article investigates validity of judgment in administrative law system of Iran and ambiguity in competence of general board and even regarding written verdict as the only judicial review on acts of government. By hoping competence of branches of Court of administrative Justice for investigating such lawsuit in relation to interpreting public interest and applying rule of law upon amending act of this court.

کلیدواژه‌ها [English]

  • General Board of Court of Administrative Justice
  • Impeachment
  • Competence
  • Suspension
  • Social Security Fund
1- کتاب‌ها
- آیین دادرسی مدنی فرانسه، ترجمه و پژوهش حسن محسنی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1391.
- ابولحمد، عبدالحمید، حقوق اداری ایران، تهران، توس، چاپ هفتم، 1383.
- احمدی، نعمت، آیین دادرسی مدنی، تهران، اطلس، چاپ دوم، 1376.
- اداره کل تدوین و تنقیح  قوانین و مقررات کشور، مجموعه قوانین و مقررات دیوان عدالت اداری، تهران، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار و مقررات ریاست جمهوری، چاپ اول، 1389.
- الیوت، کاترین و ورنون، کاترین، نظام حقوقی فرانسه، ترجمه صفر بیگ‌زاده، تهران، سمت، چاپ اول، 1387.
- انصاری، ولی‌الله، کلیات حقوق اداری، تهران، میزان، چاپ ششم، 1384.
- رضایی‌زاده، محمدجواد، حقوق اداری 1، تهران، میزان، چاپ اول، 1385.
- رضایی‌زاده، محمدجواد، محاکم اداری فرانسه و صلاحیت آن ها در رسیدگی به دعاوی اداری، تهران، چاپ اول، 1384.
- شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، تهران، دراک، چاپ ششم، 1383، جلد 1.
- صدرالحفاظی، سیدنصرالله، نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان  عدالت اداری، تهران، شهریار، چاپ اول، 1382.
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری تطبیقی : حاکمیت قانون و دادرسی اداری تطبیقی در چند کشور بزرگ، تهران، سمت، چاپ دوم، 1387.
- عاشق‌معلا، فرخنده، اجرای احکام دیوان عدالت اداری، تهران، جنگل- جاودانه، چاپ دوم، 1390.
- عباسی، بیژن، حقوق اداری، تهران، دادگستر، چاپ اول، 1389.
- متین دفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران، مجد، چاپ اول[ناشر]، 1378، جلد 1.
- مدنی، سیدجلال الدین، حقوق اداری ایران، تهران، جنگل –جاودانه، چاپ اول، 1389، جلد 2.
- موسی‌زاده، ابراهیمی، حقوق اداری، تهران، دادگستر، چاپ اول، 1391.
- موسی‌زاده، ابراهیم، حقوق اداری 2-1، تهران، میزان، چاپ یازدهم، 1388.
- نجابت‌خواه، مرتضی، قانون دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، تهران، جنگل – جاودانه، چاپ اول، 1390.
- هداوند، مهدی، حقوق اداری تطبیقی، تهران، سمت، چاپ اول، 1389، جلد 2.
- واحدی، قدرت‌الله، بایسته‌های آیین دادرسی مدنی، تهران، میزان، چاپ هفتم، 1387.
2- مقالات
- احمدی،نعمت‌، «بررسی حقوقی حکم دیوان عدالت اداری»، شرق، سال نهم، شماره پیاپی 1593،پنج‌شنبه1391/5/12.
- ادعای نقض حکم علیه ...، شرق، سال نهم، شماره 666 دوره جدید، شماره پیاپی 1591، سه‌شنبه 1391/5/10.
- تغییر اساسنامه برای ماندن...، شرق، سال نهم، شماره 673 دوره جدید، شماره پیاپی 1597، سه‌شنبه1391/5/17.
- حکم برکناری ... بی‌اثر ماند، روزنامه کیهان، سال هفتاد و یکم، شماره 20308، دوشنبه 1391/6/27.
- جم، فرهاد، «دسترسی به عدالت زیست‌ محیطی: کاوشی در نظریه سمت و طرح دعاوی منفعت عمومی در ایالات متحده آمریکا»، حقوق اساسی ، سال هفتم، شماره 9، تابستان 1387.
- درخواست 10 نماینده از لاریجانی درباره ...، شرق، سال نهم، شماره 679 دوره جدید، شماره پیاپی 1603، سه‌شنبه 1391/5/24.
- دیوان عدالت اداری رأی داد، شرق، سال نهم، شماره 666 دوره جدید، شماره پیاپی 1591، سه‌شنبه 1391/5/10.
- رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین،«پیشگیری و سرکوب جرایم زیست‌محیطی در پرتو اقدامات سازمان‌های غیردولتی در نظام حقوقی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، سال هفتاد و پنجم، شماره 75، پاییز 1390.
- کشاورز، بهمن، «تفکیک قوا»، شرق، سال نهم، شماره پیاپی 1605، پنج‌شنبه 1391/5/26.
- مصوبه دولت ابطال می‌شود، شرق، سال نهم، شماره 675 دوره جدید، شماره پیاپی 1599، پنج‌شنبه 1391/5/19.
- معاونت آموزشی و پژوهشی دیوان، «دیوان عدالت اداری در یک نگاه» http://divan-edalat.ir
3- قوانین و مقررات
- آیین‌نامه «آیین دادرسی دیوان» مصوب 1379/2/19 رئیس قوه قضاییه و الحاقیه 1384/8/4 آن.
- آیین‌نامه و دستورالعمل اجرایی ماده 18 اصلاحی قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب و مادتین 18 و 40 «قانون دیوان عدالت اداری» مصوب 1385/11/25 رئیس قوه قضاییه.
- اساسنامه سازمان تأمین اجتماعی مصوب 1385/6/10 هیأت وزیران دولت موقت و اصلاحات آن مصوب 1365/9/16، 1366/5/14 و 1380/4/13.
- اساسنامه سازمان تأمین اجتماعی مصوب 1387/3/26.
- اساسنامه صندوق تأمین اجتماعی مصوب 1389/4/20 هیأت وزیران و اصلاح آن مصوب 13915/11.
- قانون آیین‌‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مصوب 1378/7/18.
- قانون اساسی.
- قانون استخدام کشوری مصوب 1345/3/31 کمیسیون خاص مشترک مجلسین و اصلاحیه آن مصوب 1346/4/22.
- قانون اصلاح ماده 113 قانون مدیریت خدمات کشوری و چگونگی تعیین مدیریت سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی و بیمه‌های درمانی مصوب 1388/12/5.
- قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه مصوب 1389/10/15.
- قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354/4/3.
- قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور مصوب 1360/7/19.
- قانون تشکیل وزرات بهداری و بهزیستی مصوب 1355/4/3.
- قانون تفسیر ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری در رابطه با قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 1374/7/11.
- قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1360/11/4.
- قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385/3/9.
- قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 1372/9/7.
- قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مصوب 1383/2/21.
- قانون فهرست مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی مصوب 1373/4/19.
- قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1386/7/8 کمیسیون مشترک مجلس.
- قانون نظارت بر رفتار قضات مصوب 1390/7/17.
- لایحه اصلاح قسمتی از قانون اصول تشکیلات دادگستری و استخدام قضات مصوب 1333/12/14.
- لایحه قانونی اصلاح قانون تشکیل سازمان تأمین اجتماعی مصوب 1358/4/28 شورای انقلاب.
4- آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
- دادنامه 537 مورخ83/10/27.
- دادنامه 96 مورخ 84/3/1.
- دادنامه 79 مورخ 85/2/17.
- دادنامه 303-304 مورخ 85/5/15.
- دادنامه 794 مورخ 85/11/29.
- دادنامه 194 مورخ 86/4/3.
- دادنامه 684 مورخ 86/8/13.
- دادنامه 104 مورخ 87/2/22.
- دادنامه 114 مورخ 87/2/29.
- دادنامه 243 مورخ 87/5/23.
- دادنامه 582 مورخ 87/8/26.
- دادنامه 843 مورخ 87/12/4.
- دادنامه 46 مورخ 88/2/6.
- دادنامه 18 مورخ 89/2/26.
- دادنامه 604 مورخ 89/12/16.
- دادنامه 435 مورخ 90/10/12.
- دادنامه 19 مورخ 91/1/21.
- دادنامه 261 مورخ 91/5/9.
- دادنامه 183 مورخ 91/5/12.
- دادنامه 273 مورخ 91/5/16.
- رأی وحدت رویه 1493 مورخ 86/12/14.
- رأی وحدت رویه 457 مورخ 88/5/25.