صلح و حقوق بشر در برنامه درسی با تأکید بر اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

2 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه مازندران و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد میمه

چکیده

یکی از مشخصه‌های هزاره سوم، رویکرد جهانی شدن می‌باشد که به طور قطع بسیاری از مؤلفه‌های امنیتی، کنترل اجتماعی، روابط فرهنگی، سیاسی، بومی و بین‌المللی را تغییر داده است. با این وجود جامعه جهانی همچنان با چالش‌هایی جدی در زمینه دستیابی به صلح و امنیت بین‌المللی روبه‌رو است. موارد متعدد نقض حقوق بشر موجب شده است که دولت‌های جهان به فکر یافتن راه‌حلی به منظور جلوگیری از وقوع چنین پیشامدهایی باشند. به طور کلی موضوعاتی وجود دارند که منحصر به جامعه خاصی نیستند بلکه از مسائل مشترک انسان‌ها در هزاره سوم به شمار می‌روند و نمی‌توان از بعد جهانی آنها غافل شد. از این رو آموزش این مسائل مستلزم دیدگاهی کلان‌نگر می‌باشد. از مهم‌ترین این مسائل، صلح و حقوق بشر می‌باشد. ماده 55 منشور سازمان ملل متحد احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی را مبنای تحقق صلح و امنیت در جهان معرفی می‌نماید. یکی از بهترین راه‌های ترویج حقوق بشر و احترام به آزادی‌های اساسی، درونی ساختن و نهادینه کردن ارزش‌ها می‌باشد که به منظور تحقق این امر آموزش صلح و حقوق بشر ضروری است. هدف از این نوشتار در وهله نخست تعیین فروض اصلی و ایجاد ضرورت و آشنایی با آموزش صلح و حقوق بشر در برنامه‌های درسی و بررسی ابعاد حقوقی آن است. در وهله دوم، فرایند ایجاد و تقویت صلح و فرهنگ حقوق بشر از طریق آموزش آنها در برنامه درسی مورد توجه قرار گرفته است. در انتها، لوازم مؤثر و ضروری تحقق برنامه‌های آموزش صلح و حقوق بشر مورد بررسی قرار می‌گیرد. این مقاله در نظر دارد از طریق روش تحلیل علمی و بهره‌گیری از منابع و اسناد معتبر و متقن اثبات کند که آیا بین توسعه حقوق بشر و حمایت از صلح از طریق برنامه‌های آموزشی- تربیتی و پیشرفت در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی سنخیت و ارتباط منطقی وجود دارد یا خیر؟ نقش اساسی صلح و آموزش حقوق بشر در برنامه‌های درسی یک نیاز جهانی است که رعایت آن مبنایی برای ساختار سیاسی آزادی انسان به شمار می‌رود. ما در این تحقیق برآنیم تا میزان نفوذ و موفقیت این نوع نگرش را که تعلیم و تربیت یک حق بشری است و یک وسیله ضروری در اجرا و تحقق اهداف مبتنی بر تساوی، توسعه و صلح و یک شرط اجتناب‌ناپذیر در پیشبرد و همبستگی ملت‌ها در همه زمینه‌هاست، نشان دهیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Peace and Human Rights in Curriculum under the International Instruments

نویسندگان [English]

  • Homayoon Mafi 1
  • Hossein Kavyar 2
1
2
الف) فارسی
امیرارجمند، اردشیر (1378)، آموزش حقوق بشر، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 26- 25.
بروس جویس، مارشاویل، بورلی شاورز (1372)، الگوهای تدریس، خانواده الگوهای اجتماعی، پردازش اطلاعات و انفرادی، ترجمه محمدرضا بهرنگی، تهران، بهرنگی.
جیمز و آرفری، نورمن س، دال (1353)، پژوهشی درباره کاربرد تکنولوژی آموزشی، ترجمه ناصر موفقیان، تهران، انتشارات فرانکلین.
سجادی، مهدی (1382)، جهانی شدن و پیامدهای چالش برانگیز آن برای تعلیم و تربیت، مجله علوم تربیتی و روانشناسی، دوره سوم، سال دهم، شماره 3 و 4.
سیمونیدس، جانوس (1383)، حقوق بشر: ابعاد نوین و چالش‌ها، جلد 1 و 2، ترجمه محمد علی شیرخانی، تهران، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، چاپ نخست.
شریعتمداری، علی (1349)، روانشناسی تربیتی، اصفهان، انتشارات مشعل.
شعبانی، حسن (1379)، مهارت‌های آموزشی و پرورشی، تهران، سمت.
شیلاکید (1351)، پیشنهادی چند برای آموزش حقوق بشر، ترجمه پرویز همایون‌پور، تهران، کمیسیون ملی یونسکو با همکاری انتشارات فرانکلین.
صافی، احمد (1379)، آموزش و پرورش ابتدایی، راهنمایی تحصیلی و متوسطه، تهران، سمت.
طرح درس‌هایی در زمینه آموزش حقوق بشر در دوره‌های ابتدایی و متوسطه (1383)، ترجمه وزارت آموزش و پرورش، تهران، وزارت آموزش و پرورش و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل.
فتحی واجارگاه، کوروش (1381)، اصول برنامه‌ریزی درسی، تهران، انتشارات مرکز.
فتحی واجارگاه، کوروش (1382)، بررسی جایگاه صلح و جنگ در کتب درسی دوره ابتدایی، مقاله مندرج در مجله علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.
گزارش طرح ملی بررسی حقوق بشر در نظام آموزشی مدارس ایران (1383)، تهران، مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه تهران.
لطف‌آبادی، حسین (1385)، آموزش شهروندی ملی و جهانی همراه با تحکیم هویت و نظام ارزشی دانش‌آموزان، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 17، سال پنجم.
مایر، فردریک (1374)، تاریخ فلسفه تربیتی، ترجمه اصغر فیاض، تهران، انتشارات سمت.
محسن‌پور، بهرام (1385)، برنامه درسی صلح محور از نظر کانت، تهران، دانشگاه تربیت معلم، رساله دکتری برنامه‌ریزی درسی.
مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد (بی تا)، راهنمای آموزش درباره سازمان ملل متحد برای دانش‌آموزان دوره دبیرستان.
مصفا، نسرین (1383)، مقدمه کتاب حقوق بشر: ابعاد نوین و چالش‌ها، نوشته سیمونیدس، ترجمه محمد علی شیرخانی، تهران، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، چاپ نخست.
منسون، پاتریک (1383)، درک اعلامیه جهانی حقوق بشر: از معرفی حقوق بشر در مدرسه راهنمایی، ترجمه وزارت آموزش و پرورش، تهران، وزارت آموزش و پرورش و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل.
مهرپور، حسین (1378)، حقوق بشر و راهکارهای اجرای آن، تهران، نشر اطلاعات.
وکیل، امیر ساعد (1383)، حقوق بشر، صلح و امنیت بین‌المللی، زیر نظر دکتر عباس کدخدایی، انتشارات مجد، تهران، چاپ اول.
ونیتا کول (1381)، برنامه آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان، ترجمه فرخنده مفیدی، تهران، سمت.
یونسکو و آموزش حقوق بشر (بی تا)، ترجمه وزارت آموزش و پرورش، تهران، وزارت آموزش و پرورش و کمیساریای عالی حقوق بشر.
یونسکو (1381)، فرهنگ دموکراسی: رویکردی نو برای مدارس، ترجمه سهراب رضایی، تهران، انتشارات عابد.
ب) انگلیسی
Alfredsson، G. (1995)، the Right to Human Rights Education، in Economic, Social and Cultural Rights: A Textbook، Dordrecht.
Amnesty International Organization، (June 1999)، sinko، A Manual for Teaching Human Rights، Availabe at: http://www.amnesty.org/library/pdf/AFRO1003199،p.7.
Amnesty International Organization، (1998)، human rights education: a right and a responsibility، in UNESCO (ed.)، taking action for human rights in twenty-first century، Paris: UNESCO Pub.
Andrepolos، J. and Claude، R. (1997)، Human Rights as Education for Peace، Philadelphia، University of Pennsylvania Press.
Benjamin، T.، Peace Education Through Human Rights، Citizenship and Gender Issue Towards Meeting the Challenges of Nationhood، Presented for Humanity Knights Network، Availabe at: http://www.humanityknights.net/pdfs/Peace_Education_Through_Human_Rights.pdf، p.16.
Bollnow، O.F. (1966)، Crisis and New Beginning: Security and Peace as a Task of Education، Heidelberg.
Carson، T. (1988)، Education for Peace in Belgium. The Peace Educator، 1(4).
Dewine، Y. (1998)، Education for a Peaceful World، Journal of American Psychologist، 48(3).
Fujikane، Hiroko.، (2003)، Approaches to Global Education in the United Kingdom and Japan States، Kluwer Academic Publisher، 49(1-2).
James، J. (1996)، Hope Through Action، paper presented at national conference of peace education، New York، Nov.16.
Mc Farland، S.، (1999)، A Model for Peace Education: Montessori life. 11(1).
Meintjens، G.، (1997)، Human Rights Education as Empowerment: Reflections on Pedagogy، in George J. Andreopoulos and Richard Pierre Claude، Human Rights Education for the Twenty – First Century (Philadelphia: University of Pennsylvania Press).
Montessori، M. (1972)، Education and Peace، Chicago، Henry Regnery.
Nancy Flowers et al.، (2002) The Human Rights Education Hand Book، Effective Practices for Learning، Action and Change، www.server.law.wits.as za/humanrts/edumat/pdf/hreh.pdf.
Reardon، Betty. (1995)، Educating for Human Dignity، Pennsylvania University.
Reardon، B. (Fall 1982)، Reasponse: Needs in Peace Education Development Identified by Glass، In D. Sloan (Ed.)، Teachers College Record، 84 (1).
Smith، J.، (2004)، Peace Education: Exploring Some Philosophical Foundations، International Review of Education، 50(1).
Symondes، J.، (1998)، “The State Duty to Promote Human Rights Education، in Human Rights Education: Achievement and Challenge”، Turkw.
Symondes، J.، (1999)، Human Rights: New Dimension and Challenges، Sydney، Ashgate.
Tudball، Libby. (2003)، Reflections on a Journey Peace Education in Schools، Vol.11، No.2.
UNESCO، (1998)، Taking Action for Human Rights in the Twenty-First Century، UNESCO Publishing.
UNESCO، (2000)، All Human Beings…A Manual for Human Rights Education.
United Nations، (1989)، ABC، Teaching Human Rights، Practical Activities for Primary and Secondary Schools، New York، United Nations.
ج) اسناد بین‌المللی
Universal Declaration of Human Rights Resolution 217 (III) of 10 December 1948.
Vienna Declaration on Human Rights of Action، UNA/CONF.157/23 (19July 1993)، para73.
Pune Declaration on Education for Human Rights in Asia and pacific، Pune، India، 1999.
United Nations Decade for Human Rights Education، General Assembly، A/RES/49/184، 23Dec 1994.
Plan of Action for the Decade for Human Rights Education, Report of the Secretary General Document A/49/261/Add.1.
International Covenant on Economic، Social and Cultural Rights. Adopted and proclaimed by General Assembly resolution 2200 A (XXI) of 16 December 1966.
Convention on the Rights of the Child. Adopted and proclaimed by General Assembly resolution 44/25 of 20 November 1989.
Vienna Declaration and Programme of Action. Adopted by the World Conference on Human Rights in Vienna on 25 June 1993.
Convention on the Rights of with Disabilities (CRPD) and CRPD Optional Protocol were adopted during the 61 session of the General Assembly: See GA Res. 61/611; 15 IHRR 255.