آثار حقوقی الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت بر خدمات بورس اوراق بهادار

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و پژوهشگر گروه حقوق اقتصادی مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.

چکیده

موافقت‌نامه عمومی تجارت خدمات (گتس)، به عنوان یکی از مهمترین موافقت‌نامه‌های سازمان جهانی تجارت، حاوی یک سلسله اصول و تعهدات در حوزه خدمات بازار بورس اوراق بهادار[1] است که بر کشورهای متقاضی الحاق به این سازمان تحمیل می‌شود و این کشورها مکلفند تا ساختار حقوقی و اقتصادی خود را در بخش خدمات بورس، با اصول گتس سازگار سازند. گتس علاوه بر اصول غیرقابل انعطاف، حاوی برخی اصول انعطاف‌پذیر است بدین معنا که گروه مذاکراتی کشورهای متقاضی می‌توانند در زمان مذاکرات الحاق، معافیتها و استثناآتی را بر این اصول بار نمایند. ایران نیز به عنوان عضو ناظر سازمان جهانی تجارت مکلف است تا از هم اکنون مغایرتهای حقوقی خود در بخش بازار بورس را شناسایی کند و تدابیر لازم را برای رفع این مغایرتها اتخاذ نماید. با عنایت به اینکه در حقوق ایران، برخی مقررات بورس با اصول گتس مغایرت دارند و این موضوع حیاتی تاکنون در ادبیات حقوقی ما مورد نقد و بررسی تحلیلی و تطبیقی قرار نگرفته است از این رو در این مقاله می‌کوشیم تا پس از بیان اصول گتس در بخش بورس و بیان تجربه چند کشور تازه ملحق شده، اهم قوانین مغایر را بررسی کرده، راهکارهای روشنی را به قانون‌گذار جهت اصلاح قوانین و پیشنهادهای کاربردی را به گروه مذاکراتی ایران جهت تحصیل امتیاز به نفع کشور در زمان مذاکرات الحاق ارائه دهیم.



[1].     securities services
  گاه در ادبیات انگلیسی، برای خدمات بازار بورس از اصطلاح exchange services استفاده می‌شود اما اصطلاح رایج در متون راجع به سازمان جهانی تجارت و اصطلاح مورد استفاده در جدول تعهدات خاص کشورهای عضو این سازمان، securities است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Consequences of Iran's Accession to WTO on Securities Service

نویسنده [English]

  • Mohsen Sadeghi
چکیده [English]

General Agreement on Trade in Services (GATS) as one of the most important Agreements of WTO provides some principles and commitments on services such as exchange services. Countries applicants for accession to WTO have to organize their legal and economic structures in the field of securities section with GATS principles.However, working groups of applicant countries can make some exemptions on flexible principles of GATS because some principles of services section are flexible. Iran, as an observer of WTO has to identify contrasts of securities and exchange regulations and Laws with principles of GATS and provide legal suitable and effective solutions. However, this important issue has not been studide in Iranian legal literature; therefore, this article tries to consider Iranian contrast regulations and suggest suitable and practical solutions to the legislator and working group.

کلیدواژه‌ها [English]

  • World Trade Organization (WTO)
  • GATS
  • Securities Service Iranian Law
امیدبخش، اسفندیار، از موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت تا سازمان جهانی تجارت، مندرج در مجموعه آموزشی سازمان جهانی تجارت، (تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی، 1385).
خدابخش عباس، خرید و فروش سهام، (تهران: انتشارات چالش، 1384)؛ نوو ریموندپی، مدیریت مالی، ترجمه علی جهانخانی و علی پارسائیان، جلد دوم، (تهران: انتشارات سمت، 1380).
راستی محمد، تأثیر رشد خدمات مالی بر آزادسازی تجاری، طرح تحقیاتی انجام شده در گروه مطالعات و پژوهشهای سازمان جهانی تجارت، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1388.
سازمان جهانی تجارت، شناخت سازمان جهانی تجارت، ترجمه محمد جواد ایروانی، (تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1383).
سعیدی پرویز، «بورس و اهمیت ابزارهای مالی»، ماهنامه تدبیر، شماره 192، سال نوزدهم، اردیبهشت 1387.
صادقی محسن و غفاری فارسانی بهنام، آثار حقوقی الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت (سازمان جهانی تجارت) برحمل و نقل جاده ای، طرح تحقیقاتی انجام شده در گروه مطالعات و پژوهشهای حقوق اقتصادی و بازرگانی، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1386
کمالی اردکانی مسعود و نصیری میترا، موافقت‌نامه عمومی تجارت خدمات، مندرج در: مجموعه آموزشی سازمان جهانی تجارت، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی، 1385.
مرکز تجارت بین‌المللی آنکتاد و سازمان جهانی تجارت، تجارت خدمات در سازمان جهانی تجارت، ترجمة مسعود کمالی اردکانی و میترا نصیری، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی، 1383.
مهرپور حسین، مجموعه نظریات شورای نگهبان، جلد سوم، دوره اول، از تیز ماه 59 تا تیر ماه 65، (تهران: سازمان انتشارات کیهان، 1371).
‌هاشم زاده، اکبر، مزایای پیوستن شرکتهای دولتی به بورس اوراق بهادار، مرداد 1386، مندرج در سایت
http://www.hesabiran.com/news/show_detail.asp?id=2431 (1389/02/13)
Calcina Howson, Nicholas," China and WTO Liberalization of the Securities Industry: Le Choc des mondes or L’Empire immobile?", In: Asia Policy, number 3, January 2007, pp.151–185, Available at: http://asiapolicy.nbr.org; last visited: 03/05/2010.
Wendy Dobson, Jacquet Pierre and Financial Services Liberalization in the WTO, (Peterson Institute, 1998).
Footer Mary E., "Global and Regional Approaches to the Regulation of Trade in Services", The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 43, No. 3, Jul. 1994.
Houtt, The Law of International Trade, (London: Sweet & Maxwell, 2002).
Key Sydney, "Trade Liberalization and Prudential Regulation: The International Framework for Financial Services", Int’l Affairs, vol. 75. 1999.
Mashayekhi Mina, Services and Development WTO Accession Workshop for Islamic Republic of Iran, Tehran, Iran, 4-8 March 2006.
Mashayekhi Mina, Services, Development and WTO Accession: Strategic Considerations WTO, Accession Workshop for Islamic Republic of Iran, Tehran, Iran, 4-8 March 2006.
UNCTAD and WTO Secretary, Business Guide to the General Agreement on Trade in Services, Revised Edition, ITC, (Geneva: ITC/CS, 2002).
Zerbe Jr, Richard O., Introduction to Benefit–Cost Volume, (Daniel J. Evans School of Public Affairs at the University of Washington: 2007).
WTO, An Introduction to the General Agreement on Trade in Services (GATS), (WTO Secretariat, 1999).
http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/china_e.htm; last visited:2010/05/03.
http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/ukraine_e.htm; last visited: 2010/05/02.
http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/vietnam_e.htm; last visited: 2010/05/03.