توسعه نسل های حقوق بشر در تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق بین‌الملل، دانشگاه پیام نور تهران

2 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه پیام نور تهران

3 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

4 استادیار دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

چکیده

حقوق بشر اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوقی است که هر فرد به طور ذاتی، فطری و به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شود و در اسناد بین‌المللی مختلف نیز به آن پرداخته شده است. یکی از اسناد مهمی که این حق را از جنبه‌های گوناگون مورد بررسی قرار داده است منشور سازمان ملل است؛ و یکی از ارکان مهم آن که به بررسی دعاوی حقوق بشری پرداخته است دیوان بین‌المللی دادگستری می‌باشد، هرچند دیوان به سبب محدودیت‌های مربوط به صلاحیت خویش نمی‌تواند به سادگی به دعاوی حقوق بشری رسیدگی کند اما با توجه به صلاحیت عام آن، تاکنون حقوق بشر موضوع تعدادی از دعاوی مطرح‌شده در این مرجع قضایی بین‌المللی بوده است و در خلال سال‌های فعالیتش تصمیمات مهمی در خصوص حقوق بشر که حقوق بنیادین و پایه‌ای است و تأکید مداوم بر حیثیت و کرامت انسان‌ها دارد، گرفته است؛ در این مقاله سعی بر این داریم تا با مطالعه حقوق بشر و نسل‌های آن، این موضوع را از منظر دیوان بین‌المللی دادگستری بررسی نماییم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development of Human Rights Generations in Decisions of the International Court of Justice

نویسندگان [English]

  • Hossein Yazdani 1
  • Dr. Hossein Al-e-Kajbaf 2
  • Dr. Seyed Ghasem Zamani 3
  • Dr. Hassan Savari 4
1 Candidate of Ph.D. of International Law at Tehran PNU, Tehran, Iran Member of Law Academy
2 Associate Professor of Law Faculty of Tehran PNU, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Law and Political Science Faculty, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
4 Assistant Professor of Law Faculty of Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Human rights are the most fundamental rights intrinsic to the human nature as a human-being, which many international documents have dealt with it. The Charter of the UN is a very important document which dealt with the human rights form different aspects especially by the International Court of Justice which is one of the principal organs of the UN. Although, in terms of some limits on its jurisdiction, the ICJ can't deal with human rights disputes, but because of its general jurisdiction the court has referred to human rights law in some of its judgments. During its activities, the ICJ has made important decisions on the issue of human rights which are the fundamental rights and have persistent emphasis on the human dignity.
In this article, we try to study the human rights from the point view of the international court of justice decisions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human Rights Generations
  • International Court of Justice
  • International Documents
  • International Law

فهرست منابع

الف) منابع فارسی
اسمیت، روناک. قواعد حقوق بین‌المللی بشر. چاپ اول. ترجمه فاطمه کیهانلو. تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1388.
بجاوی، محمد، رالو ریسدال، منصف غدیر، برتران فاورو و پی‌یر آلن گوریون. روش کار قاضی بینالمللی. چاپ اول. ترجمه و تحقیق محمدحسین رمضانی قوام‌آبادی، همکاران ترجمه شکوفه ریاحی و مهتاب باقری. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1391.
جلالی، محمود. «نقش دیوان بین‌المللی دادگستری در توسعه حقوق بشر». اندیشه‌های حقوقی، دانشگاه تهران دوره 1، شماره 3 (بهار و تابستان 1382): 90-69.
چیکایا، بلز. چکیده رویه قضایی در حقوق بین­الملل عمومی. ترجمه همایون حبیبی. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، 1387.
حبیبی، همایون، و سوده شاملو. «نقش دیوان بین‌المللی دادگستری در توسعه حقوق بین‌الملل». فصلنامه پژوهش حقوق عمومی 41 (زمستان 1392): 114-71.
حسینی اکبرنژاد، حوریه. «اجرای فراسرزمینی میثاق بین­المللی حقوق مدنی و سیاسی با تکیه بر رویة کمیتة حقوق بشر». مجله پژوهشهای حقوقی شهر دانش 16 (1388): 122-95.
ذاکریان، مهدی. «ایران و جهان‌شمولی قواعد بنیادین حقوق بشر». فصلنامه پژوهشنامه علوم سیاسی 19 (تابستان 1389): 125-107.
ذاکریان، مهدی. مفاهیم کلیدی حقوق بشر بین­المللی. چاپ دوم. تهران: بنیاد حقوقی میزان، پاییز 1388.
رابینسون، ماری. «چه آینده­ای در انتظار حقوق بشر است؟». ترجمه دکتر ابراهیم بیگ‌زاده. مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی 33 و 34 (1380): 340-323.
راسخ، محمد. «بیوتکنولوژی و انسان: مسائل و دیدگاه‌ها». مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی 40 (1383): 92-9.
زارع، امین، و حمید هاشمی. «ساخت دیوار حائل در سرزمین اشغالی فلسطین: دیوان بین­المللی دادگستری به عنوان حافظ صلح و امنیت بین­المللی». مجله پژوهشهای حقوقی 5 (1383): 102-73.
زمانی، سید قاسم. «موازین بین­المللی حقوق بشر و بازداشت محکومین مالی در ایران». مجله حقوقی 35 (1385): 87-71.
ساعد وکیل، امیر، و پوریا عسکری، نسل سوم حقوق بشر. چاپ اول. تهران: انتشارات مجد، 1383.
سان خوزه جیل، آمپارو. «مسئولیت بین­المللی دولت‌ها در قبال نقض حقوق بشر». ترجمه دکتر ابراهیم بیگ‌زاده. مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی 29 و 30 (1379): 308-253.
ضیائی بیگدلی، محمدرضا، محمد حبیبی‌مجنده، محسن عبداللهی، سید قاسم زمانی، نادر ساعد، امیر ضیاء‌الدینی، علی فاتح، امیرساعد وکیل، ایوب عبدی و هیبت‌الله نژندی‌منش. آراء و نظریات مشورتی دیوان بین­المللی دادگستری. جلد اول. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، 1387.
فروغی‌نیا، حسین. «بین­المللی شدن حقوق بشر و دگردیسی در مفهوم حاکمیت دولت‌ها در عصر جهانی شدن». فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی 1 (1390): 173-147.
قاری سید فاطمی. سید محمد.«حقوق بشر در جهان معاصر». دفتر یکم. چاپ دوم. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی، 1388.
قاری سید فاطمی، سید محمد. «تحلیل مفاهیم کلیدی حقوق بشر معاصر: حق، تعهد، آزادی، برابری و عدالت». مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی 33 و 34 (1380): 265-209.
کاتوزیان، ناصر. فلسفه حقوق. جلد اول: تعریف و ماهیت حقوق. چاپ دوم. تهران: شرکت سهامی انتشار، 1380.
محمودی دهکردی، زهرا. «بررسی رابطه میان اخلاق زیستی و حقوق بشر». مجله پژوهش حقوق و سیاست سال دوازدهم، شماره 28 (بهار 1389): 278-255.
ممتاز، جمشید. «دیوان بین­المللی دادگستری: فرجام سخن» در مجموعه مقالات همایش نقش دیوان بین­المللی دادگستری در تداوم و توسعه حقوق بین­الملل، 238-233. چاپ اول. تهران: انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد، 1389.
میرموسوی، سیدعلی، و سید صادق حقیقت. مبانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و دیگر مکاتب. چاپ چهارم. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388.
هکی، فرشید. گفتمان حقوق بشر برای همه. چاپ اول. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1389.
هلمنس، مارکس سیلویو. «مقوله چهارم حقوق بشر». ترجمه حسن کاشفی اسمعیل‌زاده و محمدحسین رمضانی قوام‌آبادی. دوماهنامه حقوق عمومی 2 (اسفند 1385): 41-37.
والاس، ربکا. حقوق بین‌الملل. ترجمه دکتر سید قاسم زمانی و مهناز بهراملو. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1382.
ب) منابع انگلیسی
Alston, Philip. “Ships Passing in the Night: The Current State of the Human Rights and Development Debate seen through the Lens of the Millennium Development Goals.” Human Rights Quarterly 27(3) (August 2005): 755-829.
Crook, John R. “The International Court of Justice and Human Rights.” Northwestern Journal of International Human Rights 1(1) (2004): 1-8.
Higgins, Rosalyn. “The International Court of Justice and Human Rights.” In International Law: Theory and Practice: Essays in Honour of Eric Suy, edited by K Wellens, 691-706. The Hague: Martinus Nijhoff, 1998.
Lachs, Manfred.“Some Reflections on the Contribution of the International Court of Justice to the Development of International Law.” Syracuse Journal of International Law and Commerce 10(2) (1983): 239-278.
Minnerop, Petra Karin Oellers-Frahm, Frank Schorkopf, Christian Walter, and Annette Weerth. World Court Digest 2001-2005. Volume 4. Max Planck Institute for Comparative Public Law and International Law, 2009.
Shahabuddeen, Mohamed. Precedent in the World Court. Oxford: Oxford University Press, 2007.